Il significato base e primario delle preposizioni al (a), el (da, fuori da), e ĝis (fino, fino a) è la direzione, ma sono anche usate per altri significati vari:
- al
- Obiettivo del movimento: Mi venas de la avo, kaj mi iras nun al la onklo.
- Direzione senza movimento: Ŝi apogis sin per la mano al la muro.
- La persona che riceve qualcosa, oppure che profitta/perde da un'azione: Donu al la birdoj akvon. Diru al mi vian nomon. Ŝi kombas al si la harojn. Pardonu al mi! Lia babilado malhelpis al mi fari la hejmtaskojn.
- La persona che esperisce o sente qualcosa: Ŝajnas al mi, ke vi mensogas.
- Il proprietario etc. (con aparteni): La rozo apartenas al Teodoro.
- Il risultato di una trasformazione o mutazione: Li disrompis gxin al mil pecoj. Normalmente si usa en + la finale N: Li disrompis ĝin en mil pecojn.
- Aumento, addizione etc. (con aligi, aliĝi, aldoni etc.): Ĉu vi jam aliĝis al la kongreso?
- Ciò che è preso in considerazione quando qualcosa è vicino o simile: Proksime al la angulo staris aŭto. Tiu nubo similas al ĉevalo.
- el
- Il movimento dall'interno all'esterno: El la tubo fluis akvo. Li eliris el la ĉambro.
- Stirpe, origine, fonte, stato precedente, causa: El kiu lando vi venas? Ŝi tradukis la libron el la Ĉina lingvo. El la knabo fariĝis junulo. El surprizo (= pro surprizo) li preskaŭ falis. Per esprimere una causa al giorno d'oggi preferiamo usare pro.
- Materiale, componenti: La skatolo estis farita el ligno. Unu minuto konsistas el sesdek sekundoj.
- Un gruppo o una massa quando qualcuno distingue o separa qualche individuo fuori dal gruppo, o una parte fuori dalla massa: El ĉiuj miaj infanoj Ernesto estas la plej juna. Trinku el la vino, kiun mi enverŝis.
- ĝis
- Una località raggiunta da un movimento ma non oltrepassata: Mi akompanis ilin ĝis ilia domo.
- Il limite o il bordo nello spazio, sulla terra etc: La tuta lago ĝis la transa bordo estas kovrita de glacio.
- Il tempo, la misurazione, il grado, il livello o lo stato che qualcosa raggiunge senza andare oltre: Mi laboras de frua mateno ĝis malfrua vespero. La tasko estu preta ĝis la fino de Junio. La prezo falis ĝis du eŭroj.
Anche il caso accusativo con le finali N e la preposizione de (di) sono indicatori di direzione.