@ Abengo

neŭtrala (neŭtral·a)
ne partoprenanta en diskuto, disputo, batalo, milito

Mi pensas ke la gramatiko kaj vortoj de esperanto, estas neŭtrala en tiu ke ili venas de homoj kiuj inter mortigitis en militoj. Ne ĉar ili estas devenanaj de ĉiuj lingvojn ke ekzistas sur la tero!

Neŭtraleco estas nepra kondiĉo por internacia lingvo, kaj Esperanto certe ĝin posedas, ĉar la kreaĵo de Zamenhof ne havas geografiajn limojn, estante ĉies propraĵo.

Mi kredas ke neŭtrala nepre estas Esperanto en la senco ke ĝi ne apartenas al iu lando; ĝi ne apartenas al Usono, al Rusio aŭ al Ĉinio, nek al Eŭropo aŭ al Brazilio aŭ al Afriko. Ĝi estas "neutrala" (latine: ne-uter, t.e. inter du eblecoj nek la unua nek la dua).

Tion diri estas tute malsame ol diri ke Esperanto estas neŭtrala pri la ideoj. Pluraj Esperantistoj klopodis klarigi ke Esperantismo celas tion aŭ tion aŭ tion kaj do ne estas neŭtrala pri pluraj ideoj.

Tamen memoru la Deklaracion de Bulonjo-ĉe-Maro, kiu, en la lasta punkto, asertas: <> La aldonaj temoj estas ofte laŭdindaj sed ili estas laŭvorte aldonaĵoj.

Abengo:Laŭ mia rigardo, Esperanto tute ne estas neŭtrala. Se vi iom rigardas la enhavon de PIV, vi legas ĉiujn nomojn en la Biblio, inclusive la nomoj de la prostituistinoj, sed ne povas trovi la nomojn de belajn aŭtorojn del Ĉinio, Japanio aŭ Irano. Oni referas la jaro laŭ kristana maniero, kio estas ofendo al muslimo aŭ la aziatoj ne ŝatas la ideon (minimume la diro antaŭ komuna epoko estas pli neŭtrala ol antaŭ Kristo).
La esperantigo de geografiaj kaj personaj nomoj ne estas laŭ la origninaj lingvoj, sed laŭ latino, lan angla aŭ ia okcidenta lingvo. La nomoj de juda aŭ araba deveno estas esperantigita laŭ la latina biblio. Eble la muslimoj aŭ araboj ne ŝatas ilin aŭ ne povas kompreni ilin. Ekzemple estas lago en Ugando kiu nomiĝas "Lago Viktoria". Ĉu ne estas la propra nomo laŭ la loĝantaroj de Ugando. Birma estas la nomo eĉ ne konata al la loĝantaro de Mijarmo. ktp. En esperanta vortaro oni trovas la vorton "hasio" kiu signifas manĝbastoneto uzanta de koroj, japanoj, ĉinoj kaj vjetnamoj. Kial oni ne elektis neŭtralan nomon por tiu ilo?
Mankas al la esperanta termino por la ĉina ideografaĵoj, Mankas al la ĉina ideografaĵoj deca vorto. Estas pli ol bilionoj da ĉinoj, kaj tiu skribaro jam ekzistas pli longe ol 2000 jaroj kaj rekonita kiel unu de ses oficiela lingvo de Unuiĝintaj Nacioj. Estas ridinda diri Everest-monto, pro la laka loĝantoj konas alian nomon kaj la monto ne estis eltrovita de iu s-ro Everesto.

Tute prave, kompreneble. Kvankam mi ŝatas Esperanton, mi preferus, ke Lingwa de Planeta disvastiĝu ĉar la kreintoj videble penis fari, ke ĝi estu pli internacia.

En la Vikipedio, oni trovas ekzemplojn de ĉine-sona frazo en Lidepla:
Ta bu yao shwo. (Li ne volas paroli)
Ta shwo ke ta bu yao chi yanmasu, ta yao nangwa. (Li diras, ke li ne volas manĝi ŝafaĵon, li volas kukurbon)

Arabe-sona:
Pa sabah me safari (Matene mi vojaĝas).

Hindie-sona:
Me jan ke mata pri pi chay (Mi scias, ke patrino ŝatas trinki teon)

Angle-sona:
Way yu go bak? (Kial vi revenas?)

Ruse-sona:
Brata snova dumi om to. (La frato ree pensas pri ĝi)
Mata snova dumi om sey nove filma. (Patrino ree pensas pri tiu ĉi nova filmo.)

Mallonge, jen interesa lingvo. Tamen, la espero, ke ĝi fariĝos pli disvastiĝata estas verŝajne vana sonĝ-deziro.

Esperanto laŭ Zamenhofo celis esti neŭtrala.

Bedaŭrinde la postaj esperantistoj forgesis tion. Zamenhofo ne konis la ĉinan aŭ la araban, sed post li multegaj novaj radikoj aperis. Kaj la postaj esperantistoj prenis preskaŭ ĉiujn radikojn el la franca aŭ el la angla (el aliaj lingvoj kiel la latina, la greka, eĉ la araba, NUR kiam ili jam estis prenitaj de la angla aŭ de la franca). Tiel oni perdis apartan ŝancon enkonduki pli da orientlingvaj radikoj en Esperanton.

Ekzemploj el la 1a kaj la 2a oficialaj aldonoj:
* absurd-
* deklar- (kiu ankaŭ kreas problemojn kun de- kaj klar-)
* diadem- (malofte uzata; ĉu oni ne povis trovi arabdevenan aŭ ĉindevenan radikon?)
* dromedar- (kiu vivas en landoj parolantaj arabe; kial ne elekti ekzemple "ĝamal-"?)
* ekvilibr- (ĉu la komenco de "vilibr-"? kial ne elekti, ekzemple, "usaŭ-" el la svahila aŭ "barans-" el la japana?)
ktp

Neŭtralecon en la vortaro oni perdis iom post iom, sed ĝi ĉiam restas en la origina celo.

Abengo:Oni referas la jaro laŭ kristana maniero, kio estas ofendo al muslimo aŭ la aziatoj ne ŝatas la ideon (minimume la diro antaŭ komuna epoko estas pli neŭtrala ol antaŭ Kristo).

Kio estas aziato? Ĉu vi intendis diri, "aziano"?

minimume la diro antaŭ komuna epoko estas pli neŭtrala ol antaŭ Kristo

Tio estas de la romia kalendaro, mi pensus.

Grown:

Abengo:Oni referas la jaro laŭ kristana maniero, kio estas ofendo al muslimo aŭ la aziatoj ne ŝatas la ideon (minimume la diro antaŭ komuna epoko estas pli neŭtrala ol antaŭ Kristo).

Kio estas aziato? Ĉu vi intendis diri, "aziano"?

En latinidaj lingvoj oni diras "asiatique" (france), "asiático" (hispane) por diri "aziano", do mi komprenis same kiel vi.

yyaann:

Grown:

Abengo:Oni referas la jaro laŭ kristana maniero, kio estas ofendo al muslimo aŭ la aziatoj ne ŝatas la ideon (minimume la diro antaŭ komuna epoko estas pli neŭtrala ol antaŭ Kristo).

Kio estas aziato? Ĉu vi intendis diri, "aziano"?

En latinidaj lingvoj oni diras "asiatique" (france), "asiático" (hispane) por diri "aziano", do mi komprenis same kiel vi.

Mi ne komprenis.

Roch:Mi pensas ke la gramatiko kaj vortoj de esperanto, estas neŭtrala en tiu ke ili venas de homoj kiuj inter mortigitis en militoj. Ne ĉar ili estas devenanaj de ĉiuj lingvojn ke ekzistas sur la tero!

Kio estas "mortigitis" kaj "devenanaj"?

Grown:

yyaann:

Grown:

Abengo:Oni referas la jaro laŭ kristana maniero, kio estas ofendo al muslimo aŭ la aziatoj ne ŝatas la ideon (minimume la diro antaŭ komuna epoko estas pli neŭtrala ol antaŭ Kristo).

Kio estas aziato? Ĉu vi intendis diri, "aziano"?

En latinidaj lingvoj oni diras "asiatique" (france), "asiático" (hispane) por diri "aziano", do mi komprenis same kiel vi.

Mi ne komprenis.

Roch:Mi pensas ke la gramatiko kaj vortoj de esperanto, estas neŭtrala en tiu ke ili venas de homoj kiuj inter mortigitis en militoj. Ne ĉar ili estas devenanaj de ĉiuj lingvojn ke ekzistas sur la tero!

Kio estas "mortigitis" kaj "devenanaj"?

Do vi pensis ke Abengo faris nur unu tajperaro? azia (t/n) o

Ĉu eble Abengo faris unu nomon ekde unu participo, Azio aziata aziato... Ne!
Abengo estas Esperanto-nivelo C

Asiatic = unu Asian person en la angla

_____________________________

mort·ig·it·is (de mortigi)


deven·an·aj (de devenanta)