حروف اضافه، واژکهایی هستند که قبل از جمله‌پاره‌ها قرار داده میشوند تا نقش آنها را درجمله نشان دهند.
معمولا حروف اضافه قبل از اسامی یاضمیرهاقرار میگیرند، ولی قبل ازمصدرها, زیرجمله‌ها و قیدهای مقداریهم قرار میگیرند. گاهی حروف اضافه را قبل از قیدهای مکانی و زمانی هم قرار میدهند. در آنصورت، حرف اضافه معنای محل یا زمان را دقیقتر میسازد.
واژکهای زیر، حرف اضافه هستندal, anstataŭ, antaŭ, apud, ĉe, ĉirkaŭ, da, de, dum, ekster, el, en, ĝis, inter, je, kontraŭ, krom, kun, laŭ, malgraŭ, per, po, por, post, preter, pri, pro, sen, sub, super, sur, tra و trans
حروف اضافه مستقل
پس ازحرف اضافه، معمولا جمله‌پاره‌ای قرار میگیردکه حرف اضافه بدان مربوط است. بدون چنان جمله‌پاره بعدی، حرف اضافه، معنایی ندارد: sur la tablo, en mia domo, ekster tiu ĉi ĉambro, dum la paŭzo, anstataŭ tio, krom Petro و غیره.
اگر بخواهید لغات پس از حرف اضافه را حذف کنید(تا خواننده، خودش از متن آنرا بفهمد)، باید از حرف اضافه همراه با پایانه E استفاده کنید، چون حرف اضافه به صورت جمله‌پاره اختصاصی در میاید و به عنوان قید رفتار میکند:
- Li staras apud mi. → Li staras apude. - او(مرد) نزدیک من ایستاده‌است. → او(مرد) نزدیک ایستاده است..
- Ŝi sidas ekster la domo. → Ŝi sidas ekstere. - او(زن) خارج از خانه نشسته است. →او(زن) خارج نشسته‌است
- Tio okazis dum la paŭzo. → Tio okazis dume. - آن در زمان تنفس اتفاق افتاد.→آن در این ضمن اتفاق افتاد.
- Tio okazos post la kongreso. → Tio okazos poste. - آن اتفاق افتاد پس از کنگره.→آن بعدا اتفاق افتاد.
اگر آن قید، جایی را نشان دهد، میتواند پایانه مفعولی, N را بپذیرد تا حرکت به سمت مکان را نشان دهد:
- Li sidas ekster la domo. → Li sidas ekstere. → Li iras eksteren. = ...al ekstera loko (al loko ekster la domo). - او(مرد) خارج از خانه نشسته است → او(مرد) بیرون نشسته‌است. → او(مرد) به سمت خارج میرود. = ...به مکان خارج (به مکانی خارج از خانه).
اگر گاهی جمله‌پاره اصلی، صفت‌گونه رفتار میکند، از پایانهA پس از حرف اضافه استفاده کنید:
- Li loĝas en domo apud mia domo. → Li loĝas en apuda domo. ...en domo apuda. - او(مرد) در خانه‌ای نزدیک خانه من سکونت دارد. → او(مرد) نزدیک خانه من سکونت دارد..... در خانه نزدیک..
ولی میتوان همچنین از قید مکانی یا زمانی در آنگونه جملات استفاده کرد: Li loĝas en domo apude. = Li loĝas en domo, kiu troviĝas apude.
به دلیلی برخی از حروف اضافه در عمل هیچگاه با پایانه‌های E یا A ظاهر نمیشوند. مثلا هیچگاه کسی نمیگوید paroli prie = "صحبت کردن در مورد چیزی", iri dee = "رفتن از محل مورد نظر", ala veturo = "حرکت کردن به مکان مربوطه", proa agado = "عمل به دلیل آن".