22 ზმნა / გრამატიკა

ზმნას წარმოადგენს სიტყვა ამ დაბოლოებათაგან შემდეგით: I, AS, IS, OS, US ან U. ზმნა მოქმედებას ან მდგომარეობას აღნიშნავს.

განსაზღვრული ზმნა არის ზმნა შემდეგი დაბოლოებით: AS, IS, OS, US და U. წინადადებაში ასეთი ზმნა შემასმენლის ფუნქციას ასრულებს.
ინფინიტივი (განუსაზღვრელი) არის ზმნა i-დაბოლოებით. ასეთი ზმნა წინადადებაში შემასმენლისგან განსხვავებულ სხვა ფუნქციებს ასრულებს.

განსაზღვრული ზმნები

არსებობს განსაზღვრულ ზმნათა სამი კილო: თხრობითი, ბრძანებითი და პირობითი.

თხრობითი კილო

თხრობითია კილო, რომელიც უჩვენებს რეალურ და აწ უკვე არსებულ მოქმედებასა და მდგომარეობას. თხრობითში სამ დროს განასხვავებენ: აწმყოს (ახლანდელი), ნამყოსა (წარსული) და მყოფადს (მომავალი).

აწმყო: AS დაბოლოება

ზმნა ნამყოში, AS-დაბოლოებით, აღნიშნავს, რომ მოქმედება რეალურია და ამჟამინდელი, რომელიც დაიწყო და ჯერ არ დასრულებულა. ეს ნიშნავს, რომ მოქმედება ან მდგომარეობა ახლა ხდება/მიმდინარეობს ან მას ზოგადი სახე აქვს და ყოველთვის ვალიდურია:

laboras = მოქმედება „მუშაობა“ დაიწყო და ჯერ არ დასრულებულა
estas = მდგომარეობა „ყოფნა“ დაიწყო და ჯერ არ დასრულებულა

Mi sidas sur seĝo. - სკამზე ვზივარ.

ჯდომა რეალურია და მიმდინარე.
Mi estas advokato. - მე ადვოკატი ვარ.

პროფესია მიმდინარეა და ამჟამინდელი.
Kvar kaj dek ok faras dudek du. - ოთხი და თვრამეტი ოცდაორია.

ეს მუდამ მოქმედებს.
Nun mi legas. - ახლა ვკითხულობ.

კითხვა რეალურად ახლა მიმდინარეობს.
Hodiaŭ mi studas Esperanton. - დღეს ესპერანტოს ვსწავლობ.

შეიძლება ზუსტად საუბრის მომენტში არ ვსწავლობ, მაგრამ დღევანდელი სწავლა დავიწყე და ჯერ არ დამისრულებია.
En la vintro oni hejtas la fornojn. - ზამთარში ღუმელებს ათბობენ.

ეს ზამთრობით ხდება, ადრეც და მომავალშიც.
Mi loĝas ĉi tie tri jarojn. - აქ სამი წელია ვცხოვრობ.

ჩემი ცხოვრება უკვე სამი წელია გაგრძელდა და კიდევ გრძელდება.

ზოგჯერ თხრობისას AS-დროს იყენებენ თხრობის დროის აღსანიშნად, იმ დროის, რომელსაც ეხება თხრობა. თხრობის ასეთი სპეციალური სტილი მას მეტად აცოცხლებს და საინტერესოს ხდის.

Ne suspektante ion li iradis tra la arbaro. Subite eksonas pafo. - ყოველგვარი ეჭვის გარეშე იგი ტყეში დადიოდა. უცებ სროლის ხმა ისმის.

ჯერ თხრობა ნამყო დროს იყენებს, მაგრამ შემდეგ იგი აწმყოში იცვლება, რადგან მსმენელმა იგრძნოს, თითქოს იგი აღწერილი სცენის თანამონაწილეა და სროლის ხმა ესმის.

ნამყო (წარსული) დრო: IS-დაბოლოება

ნამყო გვიჩვენებს, რომ მოქმედება და/ან მდგომარეობა უკვე მოხდა წარსულში, საუბრის მომენტამდე. ჩვეულებრივ, მოქმედება ან მდგომარეობა უკვე დასრულებულია.

laboris = მოქმედება „მუშაობა“ აქამდე მოხდა
estis = მდგომარეობა „ყოფნა“ ადრე მოხდა

Mi sidis tiam sur seĝo. - მაშინ სკამზე ვიჯექი.

ჯდომა უკვე მოხდა აღნიშნულ წარსულ დროში.
Mi estis knabo. - ბიჭი ვიყავი.

ბიჭობა მოხდა გარკვეულ წარსულ დროში.
Hieraŭ mi renkontis vian filon, kaj li ĝentile salutis min. - გუშინ შენი ვაჟი ვნახე და ზრდილობიანად მომესალმა.
Mi loĝis ĉi tie tri jarojn. - აქ სამი წელი ვიცხოვრე.

ჩემი იქ ცხოვრება სამი წელი გაგრძელდა, მაგრამ აღარ გრძელდება.

წარსული დროის ნიუანსების საჩვენებლად შესაძლებელია სხვადასხვა დამატებითი სიტყვების გამოყენება, თუმცა ამასთანავე შესაძლებელია შეერთებულ ზმნის ფორმათა ხმარებაც. თითქმის ყოველთვის უბრალოდ ნამყოც საკმარისია.

ხანდახან ვხედავთ IS-ფორმებს, რომლებიც უჩვენებენ რაიმეს, რაც მომავალში აღსრულდება. ასეთი ხმარება არასწორია. აუცილებელია OS-ფორმის გამოყენება, ან, კიდევ უფრო დაკონკრეტებისათვის - estos ...inta-ს. ასე რომ, დაუშვებელია: Mi venos al vi, kiam mi finis mian taskon. სწორია: Mi venos al vi, (post) kiam mi finos mian taskon. ან: Mi venos al vi, kiam mi estos fininta mian taskon.

მყოფადი: OS დაბოლოება

მომავალი დრო (OS-დაბოლოებიანი ზმნა) უჩვენებს, რომ მოქმედება ან მდგომარეობა საუბრის მომენტისთვის ჯერ არ დაწყებულა. რასაკვირველია მომავალი ყოველთვის გაურკვეველია, მაგრამ მყოფადი უჩვენებს, რომ მოსაუბრის აზრით აღნიშნული მოქმედება (ან მდგომარეობა) მოხდება.

laboros = მოქმედება „მუშაობა“ ჯერ არ დაწყებულა, მაგრამ დაიწყება
estos = მდგომარეობა „ყოფნა“ ჯერ არ დაწყებულა, მაგრამ გარკვეული დროის შემდეგ განხორციელდება

Mi sidos poste sur seĝo. - შემდეგ სკამზე დავჯდები.

ჯდომა რეალურად მოგვიანდებით განხორციელდება
Mi estos riĉulo. - გავმდიდრდები.

მდიდრული მდგომარეობა მომავლის საქმეა.
Mi rakontos al vi historion. - ისტორიას მოგიყვები.

თხრობა ჯერ კიდევ არ დაწყებულა.
Morgaŭ estos dimanĉo. - ხვალ კვირაა.
Mi loĝos ĉi tie tri jarojn. - აქ სამი წელი ვიცხოვრებ.

ჩემი ჯდომა ჯერ არ დაწყებულა, მაგრამ როცა ის დაიწყება, სამი წელი გაგრძელდება.

ბრძანებითი კილო (ვოლიტივი): U-დაბოლოება

ბრძანებითი კილოს აღმნიშვნელი U-დაბოლოებიანი ზმნა უჩვენებს იმ მოქმედებასა და მდგომარეობას, რომელიც არის არა რეალური, არამედ სასურველი, ნაბრძანევი, ნაკარნახევი. ვოლიტივი არ უჩვენებს მოქმედების დროს, იგი ჩვეულებრივ მომავალში ხდება:

laboru = მოქმედება „მუშაობა“ სასურველი, მოთხოვნილი, ნაბრძანები ან გამიზნულია
estu = მდგომარეობა „ყოფნა“ სასურველი, მოთხოვნილი, ნაბრძანები ან გამიზნულია

Sidu sur seĝo! - სკამზე დაჯექი!

ბრძანება ან თხოვნა.
Estu viro! - კაცი იყავი!

ბრძანება ან თხოვნა.
Ludoviko, donu al mi panon. - ლუდოვიკო, მომეცი პური!
Ni legu la unuan ĉapitron. - პირველი თავი წავიკითხოთ.

სურვილის გამომხატველი გამოთქმა.
Ĉu ni iru al la dancejo? - საცეკვაოდ წავიდეთ?

შეკითხვა სურვილზე. ასეთი წინადადების რეალური არსი მეტწილად ზრდილობიანი შეთავაზებაა. შეადარეთ შემდეგ მოყვანილ ზრდილობიან თხოვნებს.

ბრძანებით კილოსთან ქვემდებარე ხშირად გამოტოვებულია თუკი ეს პირის ნაცვალსახელი vi-ა: Venu tuj! = Vi venu tuj! მაგრამ ასეთი გამოტოვება მხოლოდ მთავარ წინადადებაშია შესაძლებელი და არა დამოკიდებულში.

ბრძანებითი კილო ke-წინადადებებში

ბრძანებითი კილო გამოიყენება ke-ფრაზებში, თუკი მთავარი წინადადება როგორმე უჩვენებს სურვილს, მიზანს, აზრსა და ა.შ.:

Mi volas, ke vi laboru. - მინდა იმუშავო.

მუშაობა სასურველია.
Li petas, ke mi estu atenta. - მთხოვს ყურადღებით ვიყო.
Estas necese, ke ni nun unu fojon por ĉiam faru finon al tiu ĉi stato. - საჭიროა ერთხელ და სამუდამოდ დავუსვათ წერტილი ამ მდგომარეობას.

თავაზიანი თხოვნა.

სურვილის ან თხოვნის მოწიწებით გამოსახატად იხმარება bonvolu პლუს ინფინიტივი. შესაძლებელია სხვა ზრდილობიანი ფორმის დამატებაც, როგორიცაა მაგ. mi petas და ა.შ.:

Bonvolu sidi ĉi tie! = Sidu ĉi tie, mi petas! - გთხოვთ, აქ დაბრძანდით! = აქ დაბრძანდით, გთხოვთ!
Bonvolu fermi tiun ĉi fenestron! = Fermu la fenestron, mi petas! - გთხოვ ეს ფანჯარა დახურე! = ფანჯარა დახურე, გეთაყვა!

არასდროს იხმაროთ ორმაგი U-ფორმა. დაუშვებელია: Bonvolu sidu....

შენიშვნა: ზოგი სანაცვლოდ ხმარობს bonvole ...U-ს, მაგ.: Bonvole sidu ĉi tie! ეს საკმაოდ ლოგიკური ალტერნატივაა, მაგრამ გრამატიკაში არატრადიციული.

პირობითი: US დაბოლოება

პირობითი ზმნა, US-დაბოლოებით, გამოიყენება არარეალურ, წარმოსახვით ან ფანტაზიურ მოქმედებათა და მდგომარეობათათვის. US-ფორმა არ უჩვენებს მოქმედების დროს:

laborus = მოქმედება „მუშაობა“ წარმოსახვითია
estus = მდგომარეობა „ყოფნა“ წარმოსახვითია

Se mi estus riĉa, mi ne laborus. - მდიდარი რო ვიყო, არ ვიმუშავებდი.

საუბარია არარეალურ, წარმოსახვით მოქმედებასა და მდგომარეობაზე.
Se mi estus sana, mi estus feliĉa. - ჯანმრთელად რო ვიყო, ბედნიერი ვიქნებოდი.
Se mi nur loĝus en palaco! - ნეტა სასახლეში ვცხოვრობდე!

ცხოვრება სასურველია, მაგრამ ვიცი, რომ ეს შეუძლებელია და რომ მხოლოდ ფანტაზიაა.
Mi ne farus la eraron, se li antaŭe dirus al mi la veron. - შეცდომას არ ჩავიდენდი მანამდე რომ მას ჩემთვის სიმართლე ეთქვა.

Farus-იცა და dirus-იც აქ წარსულში წარმოსახვით ქმედებებზე მოგვითხრობს. სურვილის შემთხვევაში წარსულის ჩვენება შეიძლება ფრაზით estus dirinta.

პირობითი კილო თხოვნის ან სურვილის კიდევ უფრო შესარბილებლად გამოიყენება:

Mi dezirus aĉeti kelkajn aferojn. - რაღაცებს ვიყიდდი.

ნამდვილი სურვილი, მაგრამ მოკრძალებულად წარმოდგენილი.
Ĉu mi povus havi la skribilon? - შეიძლება საწერკალამი?

ძალიან თავაზიანად, მოწიწებით თხოვნა.
Ĉu vi bonvolus paroli iom pli silente? - შეგიძლიათ ცოტა უფრო ჩუმად ისაუბროთ?

ძალიან თავაზიანად, მოწიწებით თხოვნა.

პირობითი ფორმა ხშირად იხმარება ნაწილაკ se-სთან ერთად, რომელიც აღნიშნავს პირობას, მაგრამ se ავტომატურად არ განაპირობებს პირობითას და ყველაფერი კონტექსტზეა დამოკიდებული. თუკი საუბარი წარმოდგენაზეა ცხადად, მაშინ გამოიყენება US, მარამ თუკი მოქმედება და ან მდგომარეობა რეალურია, აუცილებლად თხრობითი კილოა საჭირო:

Se li estus ĉi tie, li certe mirus pri la malordo. - აქ რომ იყოს, ნამდვილად გააკვირვებდა უწესრიგობა.

იციან, რომ ის აქ არაა, მაგრამ რომ იცოდნენ, გაუკვირდებოდათ.
Se li estas ĉi tie, li certe miras pri la malordo. - თუკი ის აქაა, უწესრიგობა რასაკვირველია გაუკვირდება.

არ იციან აქ თუა, მაგრამ ეს სავსებით შესაძლებელია. თუკი ეს ნამდვილად ასეა, მასაც ნამდვილად გაუკვირდება.

ზოგ ენაში ზმნის პირობითი ფორმა იმისთვისაც გამოიყენება, რაც უკვე ნაწინასწარმეტყველებია. ესპერანტოში ეს გამოითქმის შედგენილი ზმნით estis ...onta ან estis ...ota.

ინფინიტივი (ზმნის საწყისი ფორმა)

ზმნები I დაბოლოებით მხოლოდ მოქმედების ან მდგომარეობის დასახელებას აღნიშნავენ. ისინი არ უჩვენებენ საუბარია რეალობაზე, სურვილსა თუ წარმოდგენაზე. ინფინიტივი ჩვეულებრივ ზმნის საწყის ფორმად მოიაზრება. სწორედ ამიტომაც ლექსიკონებში ზმნები ასეთი ფორმით გვხვდება.

ინფინიტივი ხშირად მოქმედებით არსებით სახელ ჰგავს: labori = მუშაობის იდეა; esti = ყოფნის იდეა. მაგრამ არსებობს განსხვავება.

ინფინიტივი წინადადებაში მეტწილად ისეთი შინაარსით გვხვდება, როგორიც ჩვეულებრივ არსებით სახელს აქვს ხოლმე: ქვემდებარე, დამატება, pri-დამატება, და ა.შ.: Morti pro la patrujo estas agrable. Malbonaj infanoj amas turmenti bestojn. Kiu kuraĝas rajdi sur leono?

ზოგჯერ ინფინიტივს წინდებული შეიძლება ახლდეს: Unu fajrero estas sufiĉa, por eksplodigi pulvon. მაგრამ ინფინიტივი არასდროს დაირთავს N ან J-დაბოლოებას.

ინფინიტივს შესაძლოა დამატება (ობიექტი), ზედსართავი სახელი და ა.შ. ახლდეს, ისევე როგორც შემასმენლური ზმნა. ამიტომაც ინფინიტივი ზმნაა:

manĝi rapide - სწრაფად ჭამა

ინფინიტივს მოქმედების ზმნიზედური დამატება აქვს:
poste manĝi - მოგვიანებით ჭამა

ინფინიტივს აქვს დროის ზმნიზედური დამატება.
manĝi pomon - ვაშლის ჭამა

ინფინიტივს აქვს დამატება.

ინფინიტივს ვერ ექნება საკუთარი (გრამატიკული) ქვემდებარე. დაუშვებელია ვთქვათ: mi manĝi, la knabino esti და სხვ. თუმცა მეტწილად გვხვდება ნაგულისხმევი ქვემდებარე: აზრობრივი ქვემდებარე.

ბევრი (მაგრამ არა ყველა) ინფინიტივი გარკვეულწილად შემოკლებულ ke-ფრაზას წარმოადგენს:

Mi ĝojas vin vidi! = Mi ĝojas, ke mi vin vidas! - მიხარია შენი ნახვა!
Mi vidis la knabon kuri. = Mi vidis, ke la knabo kuras. - დავინახე ბიჭი დარბოდა. = დავინახე, რომ ბიჭი დარბის.

ინფინიტივი ქვემდებარედ

ინფინიტივს წინადადებაში ქვემდებარის როლი შეიძლება ჰქონდეს. მეტწილად შემასმენელი esti-ს ფორმაა:

Resti kun leono estas danĝere. - ომთან დარჩენა საშიშია.

ის, რაც სახიფათოა არის მოქმედება ლომთან დარჩენა. Danĝere resti-ს პრედიკატულ კავშირს წარმოადგენს. მას e-დაბოლოება უნდა დაერთოს, რადგან იგი ზმნის აღწერას წარმოადგენს.
Kritiki estas facile, fari [estas] malfacile. - კრიტიკა მარტივია, რთულია გააკეთო.

ის, რაც მარტივია, არის მოქმედება kritiki. ის, რაც რთულია, არის მოქმედება fari.

ინფინიტივი პრედიკატულ (შემასმენლურ) ზმნასთან

ინფინიტივი ხშირად შემასმენლურ ზმნასთან ერთან იხმარება, რომელზეცაა იგი დამოკიდებული:

Mi povas kuri. - სირბილი შემიძლია.
Li volis veni. - მოსვლა უნდოდა.
Ili devis cedi. - მათ უნდა დაეთმოთ.
En varmega tago mi amas promeni en arbaro. ≈ ...amas promenon... - ცხელ დღეში ტყეში სეირნობა მიყვარს. ≈ ...მიყვარს სეირნობა...
Ŝi komencis senti doloron kaj rigidiĝon. ≈ Ŝi komencis sentadon de doloro... - მას ტკივილისა და გაშეშების შეგრძნება დაეწყო.
Li ŝajnis subite kompreni. = Li ŝajnis subite komprenanta... - ჩანდა მან უცებ გაიგო.

ინფინიტივი ქვემდებარე li-ს პრედიკატულ აღწერას წარმოადგენს.
Nun ili ĉiuj iris dormi. = ...iris por dormi. - ახლა ყველანი დასაძინებლად წავიდნენ.

როცა ინფინიტივი por-დამატებას წარმოადგენს, წინდებული por ჩვეულებრივ გამოტოვებულია ხოლმე.
Ŝi tuj kuris bati ŝin. = ...kuris por bati ŝin. - ის მას მაშინვე საცემად გაეკიდა.
Kaj vi ne hontas fanfaroni per ĉi tio? ≈ ...hontas pri fanfaronado... - და ამით ტრაბახი არ გრცხვენია?

როცა ინფინიტივი pri-დამატებას წარმოადგენს, წინდებული pri ჩვეულებრივ გამოტოვებულია ხოლმე.
Feliĉe mi sukcesis ekbruligi la fajron. ≈ ...sukcesis pri ekbruligado de la fajro. - საბედნიეროდ ცეცხლის დანთება მოვახერხე.

წინამდებარე მაგალითებში ინფინიტივის აზრობრივი ქვემდებარე იგივეა, რაც შემასმენლის ქვემდებარე. მაგრამ ზოგ შემთხვევაში ინფინიტივს შემასმენლისგან განსხვავებული ქვემდებარე აქვს.

ზოგიერთი შემასმენელი აღნიშნავს მოქმედებას, რომელიც სხვა პირის (ან საგნის) მოქმედებაზე ზეგავლენას გულისხმობს. ასეთი ზმნებია მაგ. (mal)permesi (ნების დართვა, აკრძალვა), ordoni (ბრძანება), doni (მიცემა), destini (წინასწარ განსაზღვრა), peti (თხოვნა), instrui (სწავლება), instrukcii (ინსტრუქციის მიცემა), devigi (იძულება), lasi (დატოვება), inviti (დაპატიჟება, მიწვევა, მოწვევა), voki (დაძახება, დარეკვა), sendi (გაგზავნა), (mal)konsili (რჩევა, გადარწმუნება), komandi (ბრძანება), konvinki (დარწმუნება), persvadi (დარწმუნება), memorigi (შეხსენება) kaj (mal)rekomendi (რჩევა, გადარწმუნება). პირი (ან საგანი), ვისაც მოქმედება მიემართება, ასეთ ზმნებთან ჩნდება, როგორც al-დამატება ან N-დამატება. როდესაც ინფინიტივი ასეთ ზმნასთან ერთად გვხვდება, მისი აზრობრივი ქვემდებარე სწორედ ის პირია (ან საგანი), ვისაც (ან რასაც) მიემართება აღნიშნული მოქმედება:

Mi malpermesis al li fari tion. - ამის გაკეთების ნება არ დავრთე.

Fari-ს ქვემდებარეა li.
Ili ordonis al mi veni antaŭ la vesperiĝo. - მიბრძანეს შესაღამოვებამდე მოვსულიყავი.

Veni-ს ქვემდებარეა mi.
La reĝo Aĥaŝveroŝ ordonis venigi al li la reĝinon Vaŝti. - მეფე ახაშვეროშმა დედოფალ ვაშთის მოყვანა ბრძანა.

Venigi-ს ქვემდებარე ისაა, ვისაც უბრძანა მეფემ. ის ნაგულისხმევია, მაგრამ შეიძლება შეგვხვდეს, როგორც al-დამატება: ...ordonis al iuj venigi...
Mi petas vin trinki. = Mi petas vin, ke vi trinku. - დალიე, გთხოვ. = გთხოვ, რომ დალიო.

ზმნა promesi (დაპირება) ამ კატეგორიას არ განეკუთვნება: Mi promesis al li veni al la festo. = Mi promesis al li, ke mi venos al la festo. Veni-ს აზრობრივ ქვემდებარეს შემასმენლური ზმნის ქვემდებარე წარმოადგენს.

როდესაც პრედიკატული ზმნა vidi-ს, aŭdi-ს, senti-ს, imagi-ს ან სხვა მსგავსთა ფორმას წაროადგენს, შესაძლოა გამოჩნდეს ინფინიტივი, რომელიც დამატების შემასმენელია. ამ შემთხვევაში მოცემული დამატება ინფინიტივის აზრობრივი ქვემდებარეა:

Mi vidis la knabon kuri. - დავინახე ბიჭი გარბოდა.

Kuri წარმოადგენს შემასმენელს ქვემდებარისა la knabon, რომელიც გახლავთ vidis-ის დამატება. Kuri-ს ქვემდებარე არის la knabo. = Mi vidis la knabon kuranta. Mi vidis, ke la knabo kuras.
Mi hodiaŭ matene vidis danci miajn knabinojn. - ამ დილით ვნახე ჩემი გოგონები ცეკვავდნენ.

ცეკვავდნენ გოგონები.

ინფინიტივი როგორც დამატებითი გარემოება

ინფინიტივი შესაძლოა იყოს ქვემდებარისა ან ზედსართავის შემდეგ დასმული დამატება (მეტწილად მოქმედებითი ზმნა):

Forte min doloras la nepovado helpi vin sur via malfacila vojo. = Forte min doloras, ke mi ne povas helpi vin... - ძლიერ მტკივა შენს რთულ გზაზე დახმარების გაწევის უძლურება . = ძლიერ მტკივა, რომ ვერ გეხმარები...
Mi ricevas grandan deziron edziĝi. = Mi ekdeziregas edziĝi. - დაქორწინება მინდება
Lia propono elekti novan prezidanton ne estis akceptita. - მისი შემოთავაზება ახალი პრეზიდენტის არჩევაზე არ მიიღეს.
Vi havis nenian rajton paroli al mi en tia maniero. - ჩემთან ეგრე საუბრის არანაირი უფლება არ გქონდა.
Ŝi ricevis la taskon trovi trinkaĵon. = ...la taskon, ke ŝi trovu trinkaĵon. - მან მიიღო სასმელის პოვნის დავალება.
Mi estas kapabla instrui nur la francan lingvon. ...kapablas instrui... - მე მხოლოდ ფრანგული ენის სწავლება შემიძლია.
Mi estas preta iri por vi piede al la fino de la mondo. - მზად ვარ ფეხით წავიდე შენთან ერთად მსოფლიოს კიდემდე.

ინფინიტივი წინდებულებთან

ჩვეულებრივ, ინფინიტივის წინადადებრივი ფუნქცია ნაჩვენები არაა, დამოკიდებულია კონტექსტზე. თუმცა ზოგჯერ მისი წინდებულით ჩვენებაა აუცილებელი. ყველა წინდებულთაგან ინფინიტის წინ სახმარად ტრადიციულად მისაღებია მხოლოდ por, anstataŭ და krom. თუმცა ბოლო დროს sen-იც უფრო და უფრო ხშირად დაისმის.

Ni ĉiuj kunvenis, por priparoli tre gravan aferon. - ყველანი მნიშვნელოვან საქმეზე მოსალაპარაკებლად შევიკრიბეთ.

ფორმა por + ინფინიტივი იხმარება განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ინფინიტივს შემასმენლის მსგავსი ქვემდებარე აქვს. ორი ქვემდებარის განსხვავებულობის შემთხვევაში მეტწილად უწინდებულო ინფინიტივი გამოიყენება: Ŝi invitis min trinki kafon. = ...por ke mi trinku kafon. მოქმედების აღმნიშვნელი ზმნების შემდეგ, როგორებიცაა iri და kuri, ინფინიტივი por-ის გარეშე იხმარება, მაშინ კი, როცა ქვემდებარეები იდენტურია: Mi iros ripozi. = Mi iros por ripozi.
Ĉi tie ne ekzistas akvo por trinki. ≈ Ĉi tie ne ekzistas trinkebla/trinkota akvo. - აქ სასმელი წყალი არაა.

თუკი ინფინიტივი არსებითი სახელის დამატებაა, მაშინ აზრობრივი ქვემდებარისაგან დამოუკიდებლად გამოიყენება por.
En la domo estas jam nenio por manĝi. - სახლში უკვე აღარაფერია საჭმელად.
La aliaj anasoj preferis naĝadi en la kanaloj, anstataŭ viziti ŝin. - სხვა იხვებს არხებში ცურვა ერჩივნათ, მასთან სტუმრობის ნაცვლად.
Vi nenion povas fari krom kunbati viajn dentojn. - კბილების წკაპუნის გარდა არაფერი შეგიძლია.
Ne ekzistas alia bono por la homo, krom manĝi kaj trinki. - ადამიანისთვის ჭამა-სმაზე დიდი სიკეთე არ არსებობს.
Tion mi ne povus fari sen detrui mian reputacion. = ...sen detruo de mia reputacio / ... ne detruante mian reputacion. - რეპუტაციის შეულახავად ამის გაკეთება არ შემიძლია.
Sen manĝi kaj trinki oni ne povas vivi. = Sen manĝado kaj trinkado... - უჭმელად და უსმელად სიცოცხლე შეუძლებელია.

Antaŭ-სა და ინფინიტივს შორის დაისმის შედარებითი ნაწილაკი ol:

Oni devas iri longan distancon, antaŭ ol veni al la rivero. = ...antaŭ ol oni venas al la rivero. - მდინარემდე მოსასვლელად გრძელი მანძილის გავლაა საჭირო.
Antaŭ ol foriri li ŝlosis la pordon. = Antaŭ ol li foriris... - წასვლამდე მან კარი ჩაკეტა.

ინფინიტივის წინ სხვა წინდებულთა გამოყენება სრულიადაც არაა ალოგიკური, მაგრამ ამან შესაძლოა მცირედი გაუგებრობა წარმოშვას.

შემასმენლური ინფინიტივი

ზოგჯერ ისეთი წინადადებები გვხვდება, სადაც ერთადერთი ზმნა ინფინიტივია. ამ დროს ინფინიტივი აზრობრივად ვოლიტივს ან povi-იან გამოთქმას უტოლდება:

Grandega hundo metis sur min sian antaŭan piedegon, kaj mi de teruro ne sciis, kion fari. = ...kion mi faru. - უზარმაზარმა ძაღლმა წინა თათი დამადო და შიშისგან არ ვიცოდი რა მექნა.
Mi efektive jam ne scias, kiel ĝin klarigi. = ...kiel mi ĝin klarigu. - რეალურად არ ვიცი ეს როგორ განვმარტო.
Ili ne havas, kion manĝi, ili ne havas, per kio hejti la fornon. = Ili ne havas (ion), kion ili/oni povus manĝi, ili ne havas (ion), per kio ili povus hejti la fornon. - მათ საჭმელად არაფერი აქვთ, მათ ღუმელის გასათბობად არაფერი აქვთ.
Mi havis tiam apud mia domo foson, kiu, se preni la plej malmulte, havis almenaŭ ok futojn da larĝeco. = ...se oni prenu la plej malmulte... - მაშინ სახლთან თხრილი მქონდა, რომელიც, მინიმუმ რომ ავიღოთ, სულ მცირე რვა ფუტის სიგანის იყო.
Ĉu esti aŭ ne esti, — tiel staras nun la demando. = Ĉu mi estu aŭ ne estu... - ყოფნა, არყოფნა — საკითხავი აი, ეს არის.
Kion fari? = Kion oni/mi/vi faru? - რა (გა)ვაკეთოთ?

ზოგჯერ ინფინიტივი ჩვეულებრივ ვოლიტივთა მაგივრად გვხვდება გამოყენებული. ამ დროს ბრძანება ნეიტრალურ ნიუანსს იღებს, არც მოკრძალებულსა და არც არაეთიკურს, არამედ უბრალოდ ფაქტის აღმწერს. ინფინიტივის აზრობრივი ქვემდებარე სრულიად ზოგადი oni-ა. ასეთი გამოყენება იშვიათია: Nur prunti, sed ne restigi al si! = Oni povas nur prunti... U-ფორმით ბრძანების მიცემის მაგივრად, მოსაუბრე თავის სურვილს არაგანსახილველი ფაქტის ჩვეულებრივი გაცხადებით გამოთქვამს. Por landoj ne menciitaj en la listo sin turni al LF-KOOP, Svislando. ფაქტის უბრალოდ გაცხადება თუ რა უნდა ვქნათ, როდესაც ვინმეს LF-KOOP-იდან რაიმეს შეკვეთა სურს.

ინფინიტივი და მოქმედებითი ქვემდებარეები

ინფინიტივი და მოქმედებითი არსებითი სახელები მსგავსია, მაგრამ განსხვავებაც არსებობს. ინფინიტივს ყოველთვის ნაგულისხმევი აზრობრივი ქვემდებარე გააჩნია, რომელიც მეტწილად შემასმენლის ქვემდებარის იდენტურია ხოლმე. თუმცა მოქმედებითი არსებითი სახელი ქვემდებარისგან დამოუკიდებელია. იგი მოქმედებას საბოლოო შემსრულებლის გარეშე ასახელებს. ამიტომ, ინფინიტივის მოქმედებით არსებით სახელად გარდაქმნისას წინადადების მნიშვნელობა შესაძლოა შეიცვალოს:

Malbonaj infanoj amas turmenti bestojn. = Ili amas, kiam ili mem turmentas bestojn. - ცუდ ბავშვებს ცხოველების წვალება უყვართ. = უყვართ, როდესაც ცხოველებს აწვალებენ.
Malbonaj infanoj amas turmentadon de bestoj. = Ili amas turmentadon de bestoj, ĉu ili mem turmentas, ĉu iu alia turmentas. - ცუდ ბავშვებს ცხოველების წამება უყვართ. = მათ ცხოველების წამება უყვართ, თავად აწამებენ თუ სხვები.
Mi promesis amuziĝi. = Mi promesis, ke ĝuste mi amuziĝos. - გართობას დაგპირდით. = დაგპირდით, რომ გავერთობოდი.
Mi promesis amuziĝon. = Mi promesis, ke okazos amuziĝo. - გართობას დაგპირდით. = დაგპირდით, რომ იქნებოდა გართობა.

მნიშვნელობა არ აქვს ვინ გაერთობა.