Więcej

Apostrof zamiast końcówki O

Końcówkę O w rzeczowniku można opuścić. Wtedy zapisuje się apostrof zamiast O. To opuszczenie O możliwe jest jednak tylko wtedy, gdy nie następuje któraś z końcówek J albo N. W wymowie akcent zostaje na tej samej samogłosce, jakby to O jeszcze tam było.

  • turmentoturment' (turmEnt')
  • historiohistori' (historI')
  • metroometro' (metrO').
  • ĉieloĉiel' (ĉiEl').

Nie można użyć apostrofu zamiast końcówki A, końcówki E oraz końcówki czasownika. Należy również pamiętać, że nie można zastępować apostrofem końcówek ON, OJ i OJN. Har' równa się zawsze haro, nigdy haron, haroj czy harojn.

Przy tych słowach z tabeli, które kończą się na O, spółgłoski kończące "o" nie są prawdziwymi końcówkami "o" i dlatego nie można zastępować ich apostrofami. Nie da się więc użyć ki', ti', i', ĉi', neni' zamiast kio, tio, io, ĉio, nenio.

Apostrof zamiast la

Samogłoska "a" z przedimkiem określonym la może być opuszczona i zastąpiona apostrofem → l'. Tą skróconą formę jest najczęściej używana tylko po przyimkach, które zakończone są samogłoską: ĉe l', tra l', pro l':

  • Liberigu nin Dio, de l' sovaĝaj Normandoj! - Uwolnij nas Boże od tych dzikich Normandów!

Zaŭważ, że l' zapisuje się jako osobne słowo: de l' maro (nie de l'maro', anidel' maro)

Głównie w poezji

Apostrofy są używane głównie w poezji w celu usunięcia jednej sylaby i tym lepszego dopasowania słów do rytmu.

Post longa migrado sur dorna la voj'
Minacis nin ondoj de l' maro;
Sed venkis ni ilin kaj velas kun ĝoj'
Al verda haven' de l' homaro.
Post longa batalo, maldolĉa turment'
La stela standardo jam flirtas en vent'.

el La Tagiĝo de Antoni GRABOWSKI

W zwykłych zwrotach wyrazowych apostrofy są bardzo rzadkie. W języku mówionym apostrofy niemal w ogóle nie występują.

Dank' al

Apostrof jest również tradycyjnie używany w wyrażeniu dank' al, które wskazuje na przyczynę czegoś dobrego, ="przez korzystny wpływ...". Dank' al pojawia się w zwrotach językowych, także w języku mówionym:

  • Jes, dank' al Dio, ĉio estas en bona ordo. - Tak, dzięki Bogu, wszystko w porządku.
  • Dank' al lia instruado mi sukcesis en la ekzameno. - Dzięki jego nauczaniu zdałem ten egzamin.

W takim samym znaczeniu można użyć danke al.

Un'

Kiedy liczy się takt, rytm itp. można użyć skróconej formy apostrofowej numeru unu:

  • Un'! du! un'! du! — La soldatoj marŝis. = Unu! du!... - Un'! du! un'! du! - maszerują żołnierze.
  • "Un', du, tri, kvar", li kalkulis laŭte. = Unu, du... - "Un', du, tri, kvar", liczył głośno.

Un' może pojawić się tylko samodzielnie, jakby użycie wykrzyknikowe, jak w poprzednich przykładach. Nie może pojawić się w zwykłych zdaniach. Nie można użyć np. tak: Mi havas nur un' amikon. Można tylko tak: Mi havas nur unu amikon.

Wróć do góry