Anstataŭ
介词 anstataŭ 表示其作用由其他事物执行的某物, 或是在其所在地有其他事物的某物:
-
Anstataŭ kafo li donis al mi teon kun sukero, sed sen kremo. - 他没有给我咖啡, 而是给了我加糖而没有加奶油的茶。
他没有给咖啡, 而是给了茶。茶起到了咖啡 (作为饮品) 的作用。
- Kiam mortis Jobab, ekreĝis anstataŭ li Ĥuŝam el la lando de la Temananoj. - 约巴死了, 提幔地的人户珊接续他作王。
-
Anstataŭ matene, mi nun hejtados la fornon tagmeze. - 现在, 我将在中午而不是在早晨生炉子。
我将不再在早晨而是在中午生火。
-
Anstataŭ ĉia respondo la maljunulino nee skuis la kapon. - 老妇没做任何回答, 而是摇头否认。
她没有给出真实的回答, 而是把摇头当作了回答。
-
Ĉu mi ne helpu vin, anstataŭ tio, ke vi sola faru la tutan laboron? - 你要自己完成全部工作, 难道不要让我来帮助你吗?
现在的打算是你独自完成全部工作。难道不要改由我来帮助你吗?
- Anstataŭ ke ĉiu lernas diversajn lingvojn, ĉiuj ellernadu unu saman lingvon. - 让大家学会同 一种语言, 而不是每个人去学各种语言。
- La aliaj anasoj preferis naĝadi en la kanaloj, anstataŭ viziti ŝin. - 别的鸭子都愿意在溪流里游泳, 而不愿意跑来看她。
Krom
介词 krom 表示另外考虑的事情。这一基本意思实际上给出了两个意思:排除式的 krom 和补充式的 krom。
排除式的 krom
排除式的 krom 表示句子的其余部分对其无效的某事物。如果句子是肯定的, 则排除式的 krom 意思是否定的。这种肯定句通常含有 ĉiu(j), ĉio, 或 tuta:
-
Tie estis ĉiuj miaj fratoj krom Petro. - 除了彼得, 我所有的兄弟都在那里。
彼得不在那里。
-
Ĉio en ŝi estis juna kaj almenaŭ ŝajne serena, krom la frunto. - 她身上的一切都很年轻, 至少看上去爽气, 除了前额。
前额不是这样。
-
La tuta teksto estas korekta, krom unu frazo. - 除了一个句子之外, 整篇文本都是正确的。
一个句子不是正确的。
如果句子是否定的 (带有 ne, NEN 首表解词, 或 sen), 则排除式的 krom 意思是肯定的:
-
En la salono estis neniu krom li kaj lia fianĉino. - 除了他和他的未婚妻之外, 大厅里已经没有人了。
他和他的未婚妻的确在那里。
-
Ne ekzistas Dio krom Mi. - 在我以外并无别神。
我是唯一的神, 我确实存在。
-
En la lastaj monatoj mi, krom miaj profesiaj bezonoj, preskaŭ neniam eliras el la domo. - 在最近几个月里, 除了业务需要之外, 我几乎总是足不出户。
在业务需要之时, 我的确出去过。(为了意思清楚起见, 可以说 krom pro miaj profesiaj bezonoj, 但是请此后参见 anstataŭ 和 krom + 其他作用标志。)
-
Marta kuŝis sur la malmola litaĵo sen ia alia sento krom morta laciĝo. - 除了极度的疲劳, 玛尔塔躺在硬板床上, 没有其他感觉。
她的确感到极度的疲劳。
- Mi nenion pli postulus, krom ke oni montru al mi sindonecon kaj estimon. - 除了要人们向我表示忠诚和尊重外, 我不会要求更多。
- Ne ekzistas alia bono por la homo, krom manĝi kaj trinki. - 人除了吃喝, 沒有其他享福。
补充式的 krom
补充式的 krom 表示确实有效的某事物。人们 (在后面) 给此事物加上另一个同样有效的事物。通常情况下, 句中有 ankaŭ (有时用 ankoraŭ 或 eĉ) 以加强补充的意义:
- Krom Petro tie estis ankaŭ ĉiuj aliaj miaj fratoj. = Aldone al Petro ankaŭ ili estis tie. - 除了彼得, 我的所有其他兄弟也都在那里。
- Per pruntedono ofte oni perdas krom sia havo ankaŭ la amikon. = Aldone al tio, ke oni perdas sian havon, oni perdas ankaŭ la amikon. - 借给别人东西, 常常是除了失去自己的财物, 还失去了朋友。
- La luno ne leviĝis ankoraŭ sufiĉe alte, krom tio estis iom da nebulo. = Aldone al tio, ke la luno ne leviĝis sufiĉe, estis ankaŭ iom da nebulo. - 月亮尚未升得很高, 除此之外, 还有一点雾。
- Krom Karlo, venis eĉ lia tuta familio. = Aldone al tio, ke venis Karlo... - 除了卡尔, 甚至他的全家都来了。
- Krom tio, ke li venis malfrue, li eĉ kondutis tre malbone. - 他除了迟到, 甚至表现也很差。
引起误解的可能
通常情况下, 上下文清楚地表示, 说的是排除式的还是补充式的 krom。如果句中有 ankaŭ, ankoraŭ, 或 eĉ, 则 krom 必定是补充式的。如果没有这样的词并且句子是否定的,则 krom 必 定是排除式的。为使意思绝对清楚, 可以改用 kun escepto de, escepte de, escept(int)e + N 词尾, 或 ekskluzive de 来表示排除的意思; 可以用 aldone al, inkluzive de 来表示补充的意思。
Anstataŭ 和 krom + 其他作用标志
Anstataŭ{3} 和 krom{3} 是稍有一点特别的介词, 因为实际上它们完全不表示句作用! 它们仅仅表示另一个事物在执行事情的作用, 或该事情被分开考虑。习惯上, 上下文表示这种被接受的作用是主语的, 宾语的, 或是某种状语的。然而, 在需要时, 可以补充表示实际句作用的其他作用标志 (介词或 N 词尾):
-
Li faris tion pro ŝi anstataŭ pro mi. - 他是因为她而不是因为我才做那件事的。
如果说 anstataŭ mi, 则似乎是他代替我成为施动者, 他做了那件事, 而我没有做。Pro 表示 mi 起了 “原因” 的作用, 而 ŝi 在此作用中代替了我。
-
Petro batis Paŭlon anstataŭ Vilhelmon. - 彼得打了保罗, 没打威廉。
彼得沒打威廉, 只打保罗。请比较: Petro batis Paŭlon anstataŭ Vilhelmo. = Ne Vilhelmo, sed Petro batis Paŭlon. [彼得打了保罗 ,威廉没打。]
- Ili veturis al Londono anstataŭ al Bath. - 他们乘车去了伦敦而没去巴思。
-
Kiu alportas oferojn al dioj, krom al la Eternulo sole, tiu estu ekstermita. - 祭祀别神, 不单单祭祀耶和华的, 那人必要灭绝。
没有 al 就似乎是只有 la Eternulo 才能够祭祀诸 神, 而不被灭绝。Al 对于使人理解 la Eternulo 是祭祀的对象来说, 是必要的。
-
Neniu rajtas uzi la novan aŭton, krom en la okazo, se mi tion diros. - 无人有权使用这辆新车, 除非我说可以。
En 表示 okazo 是时间状语。
-
Krom Vilhelmon Petro batis ankaŭ Paŭlon. - 除了威廉, 彼得还打了保罗。
Krom 后面的 N 词尾实际上永远是多余的, 尽管在这样的句子中也不为错。不会产生混淆。在这里, ankaŭ 的位置使误解成为不可能。请比较: Krom Vilhelmo ankaŭ Petro batis Paŭlon. = Krom ke Vilhelmo batis Paŭlon, ankaŭ Petro faris tion. [除了威廉, 彼得也打了保罗。]
人们同样可以用被省略的不定式来解释这一点: ...anstataŭ fari tion pro mi. ...anstataŭ peti de vi... ...anstataŭ bati Vilhelmon. ...anstataŭ veturi al Bath. Krom bati Vilhelmon...
独立用法
如果想要独立使用 anstataŭ 或 krom, 而不提及所涉其作用的事物, 这时就必须加副词词尾: anstataŭe = "anstataŭ tio"; krome = "krom tio":
- Li ne donis al mi kafon. Anstataŭe li donis teon. = Anstataŭ kafo... - 他没有给我咖啡, 而是给了茶。= 替代于咖啡...
- Krome vi devas pagi por matenmanĝo. = Krom tio, kion vi jam pagis... - 此外, 你还必须支付早餐费。= 除了你已付的...
还有可能使用形容词词尾: Ni devis almeti la anstataŭan radon. = ...tiun radon, kiu servas anstataŭ alia rado. [我们必须 配上备用轮。] Vi devas pagi kroman kotizon. = ...plian kotizon, krom tiu kotizo, kiun vi jam pagis. [你必须支付其他费用。]
Krome 和 kroma 始终具有补充的意思, 而永远不是排除的意思。