არსებითი სახელი წარმოადგენს კონკრეტულ და აბსტრაქტულ საგანთა, ადამიანთა, ცხოველთა, მოვლენათა, მოქმედებათა, თვისებათა, სახეობათა, პიროვნებათა და ა.შ. დასახელებას. ესპერანტოში არსებითი სახელები ბოლოვდება „O“-ზე.
- tablo - მაგიდა = კონკრეტული საგნის სახელი
- hundo - ძაღლი = ცხოველთა სახეობის სახელი
- saĝo - სიბრძნე = თვისების სახელი
- amo - სიყვარული = გრძნობის სახელი
- kuro - გაქცევა = მოქმედების სახელი
- martelado - ჩაქუჩის რტყმა = მოქმედების სახელი
- Petro - პეტრე = პიროვნების სახელი
- Jokohamo - იოკოჰამა = ქალაქის სახელი
არსებით სახელს „O“ დაბოლოების შემდეგ მრავლობითი რიცხვის საწარმოებლად „J“ დაბოლოება დაერთვის, ისევე როგორც „N“ - ბრალდებითობის საჩვენებლად. შეიძლება ერთდროულად ორივეს დართვაც, მაგრამ „N“-ის წინ ყოველთვის „J“ მოდის.
| tabloj | tablon | tablojn |
| hundoj | hundon | hundojn |
შესაძლებელია „O“ დაბოლოების აპოსტროფით ჩანაცვლება, მაგრამ მხოლოდ მაშინ, როცა „J“-სა და „N“-ს არ ვურთავთ: hund' = hundo, saĝ' = saĝo, am' = amo, kur' = kuro, Jokoham' = Jokohamo.
არსებით სახელთა ხმარება
არსებით სახელებს, უფრო ზუსტად კი წინადადების იმ ნაწილებს, სადაც არსებითი სახელი მთავარ სიტყვას წარმოადგენს, ძირითადად ქვემდებარის, დამატების, ირიბი დამატების ან წოდებითი დანიშნულება აქვთ, მაგრამ მათ აგრეთვე სხვა სიტყვის დამატებითი ან პრედიკატული აღწერის ფუნქციაც გააჩნიათ:
-
La bona virino trankviligis sian soifon. - კარგმა ქალმა წყურვილი მოიკლა.
კარგი ქალი წარმოადგენს სუბიექტს და მთავარი სიტყვაა ქვემდებარე ქალმა.
-
Mi vidas leonon. - მე ვხედავ ლომს.
არსებითი სახელი ლომი წარმოადგენს დამატებას (და ამიტომაც აქვს აკუზატივური დაბოლოება „N“).
-
Ludoviko, donu al mi panon. - ლუდოვიკო, მომეცი პური!
წინადადებაში ლუდოვიკო წარმოადგენს წოდებით ფორმას.
-
Sur la fenestro kuŝas krajono kaj plumo. - ფანჯარაზე ფანქარი და საწერკალამი დევს.
არსებითი სახელი ფანჯარაზე წარმოადგენს ადგილმდებარეობის განმსაზღვრელ ირიბ დამატებას (ამიტომაც დაერთვის ადგილის ნაცვალსახელი sur).
-
La dentoj de leono estas akraj. - ლომის კბილები ბასრია.
ქვემდებარე de leono წინადადებაში წარმოადგენს კუთვნილებით დამატებას ქვემდებარისა la dentoj (სწორედ ამიტომაც აქვს წინდებული de).
-
Mi estas muzikisto. - მე მუსიკოსი ვარ.
არსებითი სახელი muzikisto წარმოადგენს პრედიკატულ (შემასმენლურ) აღწერას ქვემდებარისა mi.
არსებითი სახელისმაგვარი ნაწილაკები
ესპერანტოში გარკვეულმა ნაწილაკებმა შესაძლოა წინადადებაში არსებითი სახელის ფუნქცია შეასრულონ, მაგრამ ისინი O დაბოლოებას არ დაირთავენ. ასეთებია პირის ნაცვალსახელები, U და O კორელატები, ესპერანტოს ასოების სახელები, რიცხვითი სახელები და ნაწილაკი ambaŭ.
რაოდენობრივ ზმნიზედებსაც შეიძლება ჰქონდეთ არსებითი სახელის ფუნქცია.
საკუთარი სახელები
სრულად ესპერანტიზებული საკუთარი სახელები ყოველთვის ბოლოვდება O-ზე: Anno, Petro, Teodoro, Mario... არაესპერანტიზებული საკუთარი სახელებიც არსებით სახელებს წარმოადგენენ, მაგრამ ჩვეულებრივ მათ O დაბოლოება არ გააჩნიათ: Anna, Peter, Theodore Roosevelt, Marie Curie, Deng Xiaoping. ასეთ სახელებთან შესაძლებელია აკუზატივის გამოტოვებაც, მაშინაც კი, როცა წინადადების წევრი ჩვეულებრივ ასეთ დაბოლოებას მოითხოვს. წაიკითხეთ დეტალურად აქ: განმარტებანი N დაბოლოებაზე.