Rzeczowniki są nazwami rzeczy konkretnych, abstrakcyjnych, ludzi, zwierząt, zjawisk, czynów, cech, gatunków (rodzajów), osób itd. Rzeczowniki mają w Esperanto końcówkę O:
- tablo - stół = nazwa przedmiotu (konkretnego obiektu)
- hundo - pies = nazwa rodzaju zwierzęcia
- saĝo - mądrość = nazwa cechy
- amo - miłość = nazwa uczucia
- kuro - bieg = nazwa czynu
- martelado - kucie młotem = nazwa czynności
- Petro - Piotr = nazwa/imię osoby
- Jokohamo - Jokohama = nazwa miasta
Po rzeczownikowej końcówce O może nastąpić końcówka J w liczbie mnogiej i biernikowa końcówka N. Mogą także wystąpić obie, ale zawsze J przed N:
| tabloj | tablon | tablojn |
| hundoj | hundon | hundojn |
Można zamienić końcówkę rzeczownika O za pomocą apostrofo, ale tylko kiedy nie następuje J lub N: hund' = hundo, saĝ' = saĝo, am' = amo, kur' = kuro, Jokoham' = Jokohamo.
Użycie rzeczowników
Rzeczowniki, a dokładniej zdania z rzeczownikiem jako swoim głównym słowem, zazwyczaj pełnią w zdaniach funkcje podmiotu, przedmiotu, dopełnienia sytuacyjnego lub wołacza, jednak mogą funkcjonować również jako dodatkowy opis lub orzecznik w orzeczeniu imiennym:
-
La bona virino trankviligis sian soifon. - Dobra kobieta ugasiła jej pragnienie.
Część zdania dobra kobieta, której słowem głównym jest rzeczownik kobieta, występuje w roli podmiotu.
-
Mi vidas leonon. - Widzę lwa.
Rzeczownik lwa występuje jako przedmiot czynności (i dlatego ma biernikową końcówkę -N).
-
Ludoviko, donu al mi panon. - Ludwiku, podaj mi chleb.
Część zdania Ludwiku pokazuje do kogo skierowana jest czynność (występuje jako dopełnienie).
-
Sur la fenestro kuŝas krajono kaj plumo. - Na oknie leży ołówek i pióro.
Rzeczownikowe wyrażenie na oknie występuje jako okolicznik miejsca (i dlatego ma przyimek miejsca na).
-
La dentoj de leono estas akraj. - Zęby lwa są ostre.
Wyrażenie przyimkowe de leono jest użyte jako określenie posiadania określające rzeczownik la dentoj (i dlatego używa przyimka de).
-
Mi estas muzikisto. - Jestem muzykiem.
Rzeczownik muzykiem występuje jako orzecznikowe określenie podmiotu (domyślnego) ja.
Wyrażenia rzeczownikowe (o właściwościach rzeczowników)
Niektóre ze słów niebędących rzeczownikami mogą funkcjonować jak rzeczowniki, mimo że nie kończą się na -o. Są to: zaimki osobowe, słowa z tabeli kończące się na U lub O, nazwy esperanckich liter, liczebniki oraz słowo ambaŭ
Również i opisujące ilość przysłówki mogą być używane jako rzeczowniki.
Nazwy własne
W pełni zesperantyzowane nazwy własne zawsze kończą się na -o. Anno, Petro, Teodoro, Mario... Również niezesparyntyzowane nazwy własne są rzeczownikami, lecz zazwyczaj nie kończą się na -o. Anna, Peter, Theodore Roosevelt, Marie Curie, Deng Xiaoping. Przy takich nazwach można opuścić końcówkę biernika, nawet jeżeli ich rola w zdaniu zazwyczaj wymaga jej użycia. Więcej informacji na ten temat znajduje się w dalszych wyjaśnieniach o bierniku.