Voorzetsels van plaats geven een positie in de ruimte aan, op een oppervlak, op een lijn en dergelijke. Veel van die woorden worden ook gebruikt om een tijd aan te geven omdat men een tijd dikwijls voorstelt als een lijn. Ook andere zaken stelt men figuurlijk voor als posities in de ruimte. Bij sommige voorzetsels van plaats is de 'plaats'-betekenis de grondbetekenis, ook al komen de andere betekenissen frequenter voor in de praktijk.

antaŭ

Een positie aan de kant, dichtst bij de spreker, of aan de belangrijkste kant: Antaŭ la domo staras arbo. De voorkant van een mens of een dier is de kant van zijn/haar gezicht en zijn/haar ogen: Li haltis antaŭ ŝi.

Een positie in een rij: een positie, die volgt op een ander: Mi iras antaŭ vi.

Een tijdstip voorafgaand aan een ander: Antaŭ tri tagoj mi vizitis vian kuzon.

malantaŭ

Positie aan de kant tegengesteld aan de voorkant: Li estis kaŝita malantaŭ kurteno. Tuj malantaŭ si ŝi aŭdis viran voĉon.

apud

Een positie naast iets. Normaal gezien betreft het de rechter- of linkerkant (niet de voor- of achterkant): Apud la skribotablo estis paperkorbo. Li staris tutan horon apud la fenestro.

ĉe

Een positie vlakbij (ertegen of er iets van verwijderd). De betekenis van ĉe variëert heel erg naargelang van de context. Dikwijls wijst ĉe gewoonweg op een plaats in het algemeen zonder nadere precisering van de positie: Ĉe la angulo de la strato ŝi haltis. La gastoj tranoktos ĉe mi (= en mia hejmo).

Heel nabij in de tijd: Ĉe la komenco de la tagiĝo la arbaro aperis bele kovrita de prujno.

ĉirkaŭ

Een positie rondom iets: La rabistoj sidis en rondo ĉirkaŭ la fajro.

Een benaderend tijdstip: Ĉirkaŭ la mateno la ventego finiĝis.

ekster

Een positie buiten iets, aan de buitenkant van iets: Mi staras ekster la domo, kaj li estas interne.

en

Een positie binnenin iets: En la ĉambro estis tri virinoj.

Een plaats, die men aanziet als een ruimte, hoewel die eigenlijk meer op een oppervlak gelijkt: La rusoj loĝas en Rusujo.

Een tijdsperiode die aanzien wordt als een ruimte, waarbinnen iets gebeurt. De "binnenkant" van de tijdsperiode ligt tussen het begin en het einde van de periode: En la tago ni vidas la helan sunon, kaj en la nokto ni vidas la palan lunon kaj la belajn stelojn.

inter

Een positie van iets, aan wiens flanken zich twee of meer zaken bevinden: Sur la kameno inter du potoj staras fera kaldrono. Ni vojaĝis inter Pekino kaj Ŝanhajo. Estas granda diferenco inter li kaj mi.

Keuzemogelijkheden (twee of meer): Ni elektis inter Ĉina restoracio kaj Itala restoracio.

Tot een groep behoren: Inter miaj amikoj estas multaj Sud-Amerikanoj.

Een of ander tijdstip na een bepaald tijdstip en voor een ander: Estis inter la sepa kaj oka horoj vespere.

kontraŭ

Een positie van iets, wiens voorkant gericht is naar iets anders, meestal naar de voorkant van het andere. Van die twee zaken zijn de voorkanten naar elkaar gericht met een tussenruimte tussen beide zaken: La reĝo sidis sur sia reĝa trono kontraŭ la enirejo de la domo.

Iets, waarheen iets anders zich beweegt met de voorkant erheen gericht (naar de voorkant van het andere): Ili promenis man-en-mane kontraŭ la leviĝanta suno.

Vijandschap, ongunstige gezindheid, negativiteit e.d.: Mi ne devas agi kontraŭ mia konscienco.

Iets, dat men geeft of krijgt in ruil: Ili donas konsilojn kontraŭ kontanta pago.

post

Een tijdstip dat volgt op een ander tijdstip: Post tri monatoj ili geedziĝos.

Een positie die volgt op een andere: Ili staris en vico unu post la alia.

Aan de achterkant van iets: Ŝi aŭdis post si brueton. Vandaag gebruikt men malantaŭ in dergelijke gevallen.

preter

Een plaats, aan wiens kant er een beweging is. De beweging beweegt zich van die plaats weg: Li pasis preter mi sen saluto.

sub

Een plaats lager dan iets, dat zich er ongeveer net boven bevindt. Sub betekent meestal "malsuper". In dat geval raakt hetgeen zich lager bevindt gewoonlijk niet het hoger gelegene: Ĝi kuŝas sub la tablo. Soms betekent sub het tegenovergestelde van op. Dan raakt het onderste wel het bovenste: Sekaj folioj krakis sub liaj piedoj.

Een plaats die bedekt is met iets, ongeacht welk van beide zich bovenaan bevindt: Ŝi portas la libron sub la brako.

super

Een plaats die hoger is dan iets dat zich er ongeveer net onder bevindt. Tussen beide plaatsen is er normaal gezien een ruimte, ze raken elkaar niet: Super ni briletas la steloj. Soms raken ze elkaar echter wel, maar zo licht dat men het niet in overweging neemt: Super la tero sin trovas aero. Als er een duidelijke aanraking is, gebruikt men sur.

Bedekking ongeacht hoogte of aanraking: Ŝiaj longaj blondaj haroj pendis super ŝia nuko.

sur

Een plaats aan het oppervlak van iets. Normaliter gaat het om een ondersteuning, een vasthechting, een vastdrukken, een aanrakende bedekking, of een andere duidelijke aanraking. Meestal duidt sur op een aanrakende positie, hoger gelegen dan het aangeraakte oppervlak: Sur la tero kuŝas ŝtono. Maar sur kan ook wijzen op een positie aan het oppervlak ongeacht de hoogte: Meze sur la muro pendis portreto.

tra

Een plaats waarbinnen een beweging plaatsheeft. De beweging start buiten de zaak, gaat de zaak binnen, en gaat verder tot het andere uiteinde van de zaak. De beweging kan ook beginnen bij één uiteinde en verdergaan tot het andere uiteinde. De beweging kan van de plaats weggaan, of erbinnen blijven zonder verder te gaan. Dit hangt af van de context: Tra la fenestro la vaporo iras sur la korton. La akvo fluas tra tubo. Dikwijls echter gaat de beweging niet strikt van de ene kant naar de andere, maar van een of andere plaats naar een andere plaats binnen de zaak: La soldatoj kondukis la arestitojn tra la stratoj.

De hele tijd van het begin tot het einde: Ili festis tra la tuta nokto.

trans

Een positie "aan de andere kant van". Men gebruikt trans, als men de andere kant slechts kan bereiken door over of op de zaak in kwestie te stappen: Li loĝas trans la strato.

maltrans

Positie "aan deze kant van". Men gebruikt maltrans heel zelden. Meer gebruikelijk is de uitdrukking ĉi-flanke de: Prefere restu maltrans la rivero. = Prefere restu ĉi-flanke de la rivero.

Men gebruikt voorzetsels van plaats samen met een richtings-N-uitgang om een beweging naar de betreffende plaats/positie aan te geven.