Ne
否定一个句子使用小品词 ne。Ne 对于其后的事物进行否定。通常情况下, ne 位于谓语前面, 并且, 如果否定谓语, 也就否定了整个句子:
-
Mi ne dormas. - 我不在睡觉。
情况是我不在睡觉。全部事情被否定。
- Al leono ne donu la manon. - 不要向狮子伸出手。
-
La patro ne legas libron, sed li skribas leteron. - 父亲不在看书, 而在写信。
否定作用于动词 legas。动词 skribas 及其全句依然有效。
从句中的否定仅在从句内部有效: Mi diris, ke mi ne venos. [我说过我不来了。] 否定只作用于从句的谓语 venos。全句仍为肯定的: Mi ja diris tion. [我确实说过这话。]
有时,会发生被否定的谓语被省略的情况: Ĉiu povu vidi, kiu el la vastigantoj plenumas sian promeson kaj kiu ne. [每个人都要看到, 宣传者中谁履行了诺言, 谁没有。] 否定作用于被省略的动词 plenumas: ...kaj kiu ne plenumas sian promeson.
Ne 也是回答用词。
NENI 首表解词
也可以使用 NENI 首表解词 来表示否定。NENI 首词足以否定谓语, 进而否定全句。NENI 首词的位置通常无关紧要, 然而它却否定全句:
-
La tempo pasinta jam neniam revenos; la tempon venontan neniu ankoraŭ konas. - 过去的时光已永不回返, 未来的时光尚无人知晓。
过去的时间将不会重返, 人们也 不知将来的时间。
-
Mi neniel povas kompreni, kion vi parolas. - 我怎么也听不懂你说的话。
我听不懂。
-
La nokto estis tiel malluma, ke ni nenion povis vidi eĉ antaŭ nia nazo. - 黑夜漆黑一片, 我们就连鼻子前的东西也看不见。
我们看不见东西。否定只与 ke 从句有关。主句动词 estis 仍 为肯定的。
-
Neniu radio al mi lumas, neniu varma aereto blovas sur min, neniu amiko min vizitas. - 没有光线照到我, 没有暖流吹到我, 没有朋友来看我。
光线不照, 气流不吹, 朋友不访。
-
Memoru, ke Esperanto estas nenies propraĵo. - 记住, 世界语不是任何人的财产。
世界语不是某人的财产。
-
Tian Regularon por nia Ligo mi nenial povus aprobi. - 我没有任何理由可以认同我们协会的那种规章。
我没有任何理由可以赞同它。Nenial 否定全句。
双重否定
如果使用 NENI 首词, 同时也加上 ne 一词, 句子就成为肯定的。这种双重否定只可用于表 达非常特殊的意义:
-
Mi ne amas neniun. - 我并非一个人都不爱。
并非是我不爱他人。因此, 我的确爱着某人。
-
Ĝi ne estas nenies propraĵo. - 它并非无归属的财产。
它并非不是任何人的财产。因此, 它是某人的财产。
如果一个 NENI 首词明确地否定动词, 而另一个 NENI 首词也出现在句中, 则句子也可以成为肯定的:
-
Mi ankoraŭ neniam gajnis nenion. = Neniam okazis tio, ke mi gajnis nenion. - 我还从未什么也得不到呢。
每一次我都至少得到一点。
但是, 同一句中的多个 NENI 首词, 并不一定产生肯定意义。它们常常只是相互增强意义, 而否定则依然存在:
-
Ni malutilon alportus al nia afero grandan, kaj utilon ni alportus al neniu nenian. - 我们会给我们的事业带来巨大的损害, 我们不会给任何人带来任何好处。
我们不会带来好处。
-
Neniam, neniam, neniam li revenos. - 他永远, 永远, 永远都不会返回了。
他将不会返回。不论是一个, 两个, 三个, 还是甚至更多个 neniam, 都不重要。
局部否定
有时, 小品词 ne 以只否定句子局部的方式出现在句中。谓语依然有效。Ne 直接否定其后的事物, 而这可以是紧随的词, 后随的句成分, 或者甚至更多的内容。只有上下文才可以准确地表示什么被否定了:
-
Ni faris la kontrakton ne skribe, sed parole. - 我们不是在书面上而是在口头上做了约定。
我们确实做了约定, 但是不是以书面方式。
-
Ne ĉiu kreskaĵo estas manĝebla. - 并非每一种生物都能吃。
某些生物的确能吃。请比较: Ĉiu kreskaĵo ne estas manĝebla. = Neniu kreskaĵo estas manĝebla. [没有一种生物能吃。]
-
Li estas homo ne kredinda. - 他是一个不可信赖的人。
他的确是人。
-
En la animo ĉiuj privataj homoj kaj ĉiuj registaroj ne povas ne aprobi nian ideon. - 在精神上, 所有的个人及所有的政府都不可能不支持我们的想法。
第一个 ne 作用于谓语 povas 并且否定全句。第二个 ne 只作用于 aprobi (nian ideon)。整句意思是: Ili ne povas rifuzi nian ideon. = Ili devas aprobi nian ideon.{2 [}他们不可能拒绝我们的想法。]
NENI 首词通常否定全句而不受词序支配, 但是, 有时 NENI 首词也可以只对句子的局部有效。这时, 上下文和词序必须十分清楚地表示之:
-
Mi decidis paroli jam plu nenion pli pri tiu ĉi temo. - 我已决定有关此话题我什么也不再说了。
决定是真实的。否定只作用于不定式 paroli 以及与其直接有关的所有句成分。
-
Pli valoras faro nenia, ol faro malbona. = Faro, kiu ne okazis, ja valoras pli, almenaŭ kompare kun faro malbona. - 无作为胜似乱作为。
◇谓语 valoras 仍为肯定的。
当 ne 或 NENI 首词为合成词的一部分时, 否定只在该词内部有效:
-
Sinjoro, vi estas neĝentila. - 先生, 您失礼了。
该句是说, 这位先生确实具有某种礼貌缺失的品质。与下句有细微差别: Vi ne estas ĝentila. [你没有礼貌。]
-
La pastro, kiu mortis antaŭ nelonge (aŭ antaŭ nelonga tempo), loĝis longe en nia urbo. - 不久前去世的那位牧师长期住在我市。
否定只与时间的长度有关。
-
Bedaŭrinde ili estas ne-Esperantistoj. - 遗憾的是他们是非世界语者。
他们是不懂世界语的人。
-
Neniofarado estas tre dolĉa okupo. - 无所事事是个甜美的职业。
什么都不做的时候是很甜美的。
Nek
Nek 意为 “也不”。如果已经用了 ne 并且还想否定某事物, 就使用它。它就如同 kaj 的变体, 基本上遵循与 kaj 相同的规则:
- Li ne vidis min, nek aŭdis. = ...kaj ankaŭ ne aŭdis. - 他没有见过我, 也没有听说过我。
- Mi ne renkontis lin, nek lian fraton. = ...kaj ankaŭ ne lian fraton. - 我没有遇到他, 也没有遇到他的兄弟。
- Nenia peno nek provo donos lakton de bovo. - 努力与尝试都产不出牛奶。
不要在 sen 之后用 nek 来连接两个事物, 要使用 kaj: Tiu virino ne foriru de ŝi sen konsolo kaj helpo. [不要让那女子离开她, 既得不到安慰又无助。] 不是: ...sen konsolo nek helpo.
Nek 并不等同于 "ne + 强调"。要将 eĉ 与 ne 连用来表示强烈否定。不要说: Mi havas nek unu amikon. 要说: Mi havas eĉ ne unu amikon. 或 Mi ne havas eĉ unu amikon. [我连一个 朋友也没有。]
也可以使用关联的, 多重的 nek。