Ke daftar isi

Pada Esperanto terdapat 45 partikel, yang dinamakan tabelvortoj(atau korelasi), karena kita bisa menyusunnya pada tabel sesuai dengan bentuk dan arti yang sama.

Bisa dibilang, bahwa semua kata korelasi terdiri dari bagian awal dan akhir, namun kata-kata korelasi bukanlah kata majemuk. Bagian-bagian tersebut membentuk sebuah sistem yang berbeda dan tertutup, dan biasanya tidak tercampur dengan elemen-elemen kata lain dalam bahasa.

Bagian awal

KI-
kata tanya, kata relatif, kata seru
TI-
kata tunjuk
I-
kata tak tentu
ĈI-
kata yang mencakup keseluruhan
NENI-
kata sangkalan

Bagian akhir

-U
Individu, hal individu, benda individu
-O
hal, barang, benda
-A
kualitas, ciri
-ES
kepemilikan, pemilik (obyek atau subyek, tergantung konteks)
-E
tempat, lokasi
-AM
waktu, peristiwa (kejadian, keadaan)
-AL
sebab, alasan, maksud
-EL
cara, tingkatan
-OM
jumlah (menekankan tingkat)

Beberapa akhiran pada tabel korelasi sama dengan akhiran umum, tapi artinya berbeda:

Tabel korelasi KI

Tabel korelasi dengan KI adalah digunakan terutama sebagai kata tanya dan sebagai kata penghubung, tapi juga sebagai kata seru:

  • Kio estas tio? - Apakah itu?

    Kata tanya kio.

  • Kiu kuraĝas rajdi sur leono? - Siapa berani menunggang di atas singa?

    Kata tanya kiu.

  • Kiel vi fartas? - Bagaimana keadaanmu?/Apa kabar?

    Kata tanya kiel.

  • Fremdulo, diru, kiu kaj el kie vi estas. - Orang asing, katakan, siapa dan dari mana kamu itu.

    Kata tanya kiu dan kie.

  • La fera bastono, kiu kuŝis en la forno, estas nun brule varmega. - Tongkat besi, yang berbaring di kompor, sekarang panas terbakar.

    Kata relasi kiu.

  • Kiam mi venis al li, li dormis. - Saat aku telah datang padanya, dia telah tidur.

    Kata relasi kiam.

  • Li estas tiu, kies monon vi prenis. - Dia adalah, pemilik uang yang kau telah ambil.

    Relasi kies

  • Kia granda brulo! - Betapa besar kebakarannya!

    Kata seru kia.

  • Fi, kiel abomene! - Wah, jelek sekali!

    Kata seru kiel.

  • Kion mi vidas! - Apa yang aku sedang lihat!

    Kata seru (dan tanya) kio.

Partikel ajn

Partikel sebagai kata keterangan ajn menunjukkan penekanan yang tak tertentu atu tidak jelas. Ajn digunakan terutama bersama dengan kata-kata relasi KI, tapi juga dengan kata-kata I kaj kata-kata ĈI, terkadang dengan kata-kata NENI. Ajn selalu berada setelah tabel relasi yang bersangkutan:

  • Mi kondukos vin al ŝi, kie ajn ŝi estos trovebla! - Aku akan antarkan kamu kepadanya, dimanapun dia akan bisa ditemukan!

    Tak penting, di mana dia berada.

  • Kiu ajn ŝi estos, mi deziras al ŝi feliĉon! - Siapapun dia, ku harapkan kebahagiaan untuknya!

    Tak penting, siapa dia.

  • Mi donis solenan promeson, ke mi silentos, ĝis mi revenos, kiam ajn tio ĉi fariĝos. - Aku sungguh-sungguh memberikan janji, bahwa aku akan diam, hingga aku akan datang kembali, kapanpun itu akan terjadi.
  • Ĉiam ajn vi estas bonvena ĉe mi. - Kapanpun kamu disambut ditempatku.

    Datanglah, bila kau ingin.

  • Kial ŝi forlasis tiun lokon, en kiu ŝi havis ian ajn eblon, por ion ajn laborenspezi? - Mengapa dia telah tinggalkan tempat itu, di mana ia memiliki bermacam kemungkinan untuk bermacam penghasilan?

    Tanpa tempat ini, kemunkinannya benar-benar kurang.

  • Nenion ajn mi diros. - Tidak ada apapun (yang)aku akan bicarakan.

    Sama sekali tidak ada.

Sebelum ajn Zamenhof, karena pengaruh dari bahasa-bahasa nasional, beberapa kali/terkadang menggunakan tabel korelasi KI, ketika lebih logika menggunakan kata-kata relasi ĈI atau kata-kata relasi I. Bila tidak mengenai penyampaian anak kalimat, tabel korelasi ĈI atau tabel korelasi I lebih layang disukai/dipilih. Mi konsentas akceptikian ajn pagon. Menjadi lebih baik: ...ĉian ajn pagon atau ...ian ajn pagon.

Tabel korelasi TI

Tabel korelasi TI adalah kata tunjuk. Seringnya menunjukkan sesuatu yang sudah disebutkan sebelumnya atau yang akan disebut. Kata-kata dalam tabel ini juga dapat menunjukkan sesuatu yang ditunjuk, didengar dsb. secara langsung.

  • Mi volas, ke tio, kion mi diris, estu vera. - Aku ingin, bahwa itu, yang kau katakan benar.

    Tio menunjukkan hal yang sudah dikatakan sebelumnya.

  • Tio estas mia hejmo. - Itu adalah rumahku.

    Tio menunjukkan sesuatu yang dilihat (barangkali dengan menunjuk dengan tangan).

  • Li estas tiel dika, ke li ne povas trairi tra nia mallarĝa pordo. - Dia begitu gemuk, hingga dia tidak dapat melewati pintu kamu yang sempit.

    Tiel menunjukkan kelanjutan pada anak kalimat ke.

  • Kio estas, kio vin tiel afliktas? - Apa itu, apa yang begitu menyakitimu.

    Tiel menunjukkan sesuatu yang dilihat atau didengar.

  • Ŝi estis en tiu momento tre bela. - Dia saat itu sangat cantik.

    Tiu menunjukkan momen yang disebutkan sebelumnya.

  • Tiu ĉi malfreŝa pano estas malmola, kiel ŝtono. - Roti tak segar ini keras, seperti batu.

    Tiu menunjukkan hadirnya suatu hal (roti yang tak segar).

Partikel ĉi

Pada tabel korelasi dengan TI kita dapat menambahkan partikel ĉi, yang menunjukkan kedekatan dengan si pembicara. Ĉi dapat berdiri apakah di depan, apakah setelah tabel korelasi. Ĉi tidak dapat menerima akhiran. Kata TI selalu menunjukkan sesuatu yang tidak benar-benar dekat dengan si pembicara. Kata TI + ĉi menunjukkan sesuatu yang dekat dengan si pembicara:

  • tie = di tempat itu → tie ĉi, ĉi tie = di tempat ini dekat denganku
  • tiu domo (jauh dariku) → tiu ĉi domo, ĉi tiu domo (dekat dariku)
  • tio = hal itu(jauh dariku) → tio ĉi, ĉi tio = hal ini
  • tiel = dalam cara itu → tiel ĉi, ĉi tiel = dalam cara ini (yang aku tunjukkan)

1}Ĉi tiam atau tiam ĉi secara praktis tidak digunakan. Daripada kita menggunakan nun.

Ĉi adalah kata terpisah. Jangan gunakan kata sambung. Jangan tulis: ĉi-tiu, tiu-ĉi, ĉi-tie, tie-ĉi, ĉio-ĉi dll. Tulislah: ĉi tiu, tiu ĉi, ĉi tie, tie ĉi, ĉio ĉi dll.

Tapi kita sering membentuk kata sifat atau kata keterangan dari bagian kalimat, yang berisi partikel ĉi. Kemudian keseluruhan ungkapan menjadi satu kata. Secara normal kata TI menghilang. Untuk klarifikasi kita kemudian biasanya meletakkan tanda penghubung setelah ĉi: ĉi tieĉi-tiea, en tiu ĉi noktoĉi-nokte, sur ĉi tiu flankoĉi-flanke, la somero de tiu ĉi jarola ĉi-jara somero.

Tabel korelasi I

Tabel korelasi denga I mewakili hal yang tak ditentukan, tak sesuai atau tak dikenal:

  • Ŝi ricevis ion por manĝi kaj por trinki. - Dia telah menerima sesuatu untuk makan dan untuk minum.

    Orang tidak mengatakan, apa yang di telah terima.

  • Venis iuj personoj, kiujn mi ne konas. - Telah datang beberapa orang, yang tak kukenal.

    Kita tak tahu, siapa orang-orang itu..

  • Ili iam revenos. - Mereka kadang-kadang datang kembali.

    Penunjuk waktu tidak dikenal/diketahui.

  • Hodiaŭ estas ies tago de naskiĝo. - Hari ini adalah hari lahir seseorang.

    Orang tidak mengatakan, hari ulang tahun siapa itu.

Tabel korelasi ĈI

Tabel korelasi dengan ĈI memiliki arti yang luas, mencakup semuanya.

  • Li faris ĉion per la dek fingroj de siaj manoj. - Dia telah melakukan semua dengan dua jari dari tangannya.

    Ĉio menyampaikan keseluruhan hal, yang telah dia kerjakan.

  • Ĉiu homo amas sin mem. - Semua orang mencintai dirinya sendiri.

    Ne ekzistas persono, por kiu ne validas tio.

  • Tiuj ĉi du amikoj promenas ĉiam duope. - Dua teman ini berjalan selalu berpasangan/berdua.

    Ĉiam menunjukkan, bahwa tidal ada kesempatan, ketika mereka tidak pergi berdua.

  • Ĉie regis ĝojo. - Ĉie regis ĝojo.

    Ne ekzistis loko, en kiu ne regis ĝojo.

Kadang kita menggunakan partikel ĉi sebelum atau sesudah korelasi dengan ĈI: ĉio = semua hal → ĉio ĉi, ĉi ĉio = semua hal ini, semua ini.

Kata NENI

Tabel korelasi dengan NENI memiliki arti penyangkalan:

  • La tempon venontan neniu ankoraŭ konas. - Masa depan tak seorangpun belum tahu.

    Neniu mengunkapkan, bahwa tak ada orang, yang tahu masa depan.

  • Mi neniel povas kompreni, kion vi parolas. - Bagaimanapun caranya aku tak bisa mengerti, kau bicara apa.

    Neniel menunjukkan, bahwa tidak ada cara, yang bisa membuatku mengerti kamu.

  • Kiam mi ien veturas, mi neniam prenas kun mi multon da pakaĵo. - Saat aku berpergian kemanapun, aku tak pernah membawa banyak barang.

    Neniam menunjukkan bahwa tidak ada kesempatan/waktu saat saya membawa banyak bawaan dalam perjalanan.

Kata NENI cukup untuk menyangkal keseluruhan kalimat.

Tabel korelatif dengan U

kiu
Demandas pri la identeco de unu el pluraj konataj personoj, aĵoj aŭ aferoj.
tiu
Montras unu certan el pluraj konataj personoj, aĵoj aŭ aferoj.
iu
Montras nekonatan aŭ nedifineblan individuan personon, aĵon aŭ aferon.
ĉiu
Montras unuope kaj senescepte la individuojn de grupo da personoj, aĵoj aŭ aferoj.
neniu
Neas la individuojn de grupo da personoj, aĵoj aŭ aferoj.

La U-vortoj montras individuecon kaj identecon. Ili estas la plej bazaj el ĉiuj tabelvortoj.

La tabelvortoj je U povas akcepti N-finaĵon, kaj J-finaĵon. Kun J-finaĵo ili montras plurajn individuajn personojn, aĵojn aŭ aferojn.

Tabelvortoj je U estas difiniloj. Tial oni ne povas uzi la kune kun ili.

Tabelvortoj je U normale estas epiteto (difinilo) de substantivo, sed la substantivo ofte estas subkomprenata. Se nenio en la kunteksto montras alie, oni supozas, ke temas pri la vorto "persono(j)(n)":

  • Kiu libro estas via?Kiu estas via? - Buku punyamu yang mana?→ Punyamu yang mana?
  • Tiu seĝo ŝajnas bona.Tiu ŝajnas bona. - Kursi itu tampak bagus. → Itu tampak bagus.
  • Ĉiu homo devas pensi mem.Ĉiu devas pensi mem. - Semua orang harus berfikir sendiri.→ Semua harus berfikir sendiri.
  • Kiu persono venis?Kiu venis? - Siapa orang yang telah datang? → Siapa yang telah datang?
  • Ĉu estas iu [persono] en la kuirejo? — Jes, Paŭlo estas tie. - Apakah ada sesorang [orang] di dalam dapur? — Ya, Paul berada disana.
  • Jen kelkaj bonaj libroj. Kiun [libron] vi volas legi? — Mi volas tiun [libron]. - Jen kelkaj bonaj libroj. Kiun [libron] vi volas legi? — Mi volas tiun [libron].
  • Ĉu vi havas krajonon? — Neniun [krajonon] mi havas. - Apa kamu punya pensil-pensil? — Tak satupun [pensil] aku punya.

Ĉiu(j) estas ĉiam plurala laŭsence, sed oni tamen faras distingon inter singulara ĉiu kaj plurala ĉiuj.

  • Oni uzas ĉiu, se oni konsideras la individuojn aparte.
  • Oni uzas ĉiuj, se oni pensas pri la tuta grupo kune.

Iafoje tiu distingo ne estas grava, sed alifoje la diferenco estas granda:

  • Por ĉiu tago mi ricevas kvin eŭrojn. = Por ĉiu aparta tago... - Untuk setiap hari saya menerima lima euro. = Untuk setiap satu hari...
  • Ĉiu amas ordinare personon, kiu estas simila al li. = Ĉiu aparta homo amas... - Ĉiu amas ordinare personon, kiu estas simila al li. = Ĉiu aparta homo amas...
  • Kvinope ili sin ĵetis sur min, sed mi venkis ĉiujn kvin atakantojn. = ...mi venkis la tutan grupon. - Kvinope ili sin ĵetis sur min, sed mi venkis ĉiujn kvin atakantojn. = ...mi venkis la tutan grupon.

    Ĉi tie J estas necesa, ĉar oni mencias la nombron kvin. Sed oni povus alternative diri: ...mi venkis ĉiun el la kvin atakantoj. Sed tiam oni ne parolas pri unu batalo kontraŭ tuta grupo, sed pri kvin pli-malpli apartaj bataloj.

  • Post la kurado ĉiuj estis terure lacaj. - Setelah berlari semuanya telah benar-benar lelah.

    Kita berbicara mengenai keseluruhan kelompok dari para pelari. Bisa juga ...ĉiu estis terure laca. (semuanya(masing-masing) benar-benar lelah)

  • El ĉiuj miaj infanoj Ernesto estas la plej juna. = El la tuta grupo de miaj infanoj... - Dari semua anak-anakku Ernest adalaj yang paling muda. = Dari kelompok keseluruhan anak-anakku ...
  • Nun mi legas, vi legas kaj li legas; ni ĉiuj legas. - Sekarang aku membaca, kau membaca dan dia membaca; kami semua membaca.

    Ni kata jamak. Sebab itu ĉiuj tentu saja harus memiliki akhiran J.

neniu yang berdiri sendiri biasanya muncul tanpa akhiran J:

  • La tempon venontan neniu ankoraŭ konas. Neniu = neniu persono. - La tempon venontan neniu ankoraŭ konas. Neniu = neniu persono.
  • Mi konas neniun en tiu ĉi urbo. - Aku tak kenal seorangpun di kota itu.

Ankaŭ kun posta substantivo oni normale uzas neniu sen J:

  • Ŝi ne vidis eĉ la ĉielon, ĉar ĝi estis kovrita de nuboj kaj neniu stelo en ĝi brilis. - Dia bahkan telah tidak melihat langit, karena dia diselimuti oleh awan dan tak ada bintang yang bersinar disana(di langit).

Oni povas tamen uzi neniuj, se oni volas iel montri kontraston kun la ideo "pli ol unu", sed tion oni faras normale nur kiam sekvas substantivo:

  • Ĉe la fenestro restis plu neniuj floroj. - Di jendela itu tak ada lagi bunga-bunga yang tertinggal.

    Sebelumnya disana ada banyak bunga.

Korelasi dengan O

kio
"kiu afero, kia afero"
tio
"hal itu"
io
"suatu hal, semacam hal"
ĉio
"setiap hal, semua macam hal"
nenio
"neniu afero, nenia afero"

Tabelvortoj je O montras aferon, kiun oni ne povas precize nomi per substantivo. Ĉi tie la ĝenerala vorto "afero" estas uzata kiel klarigo, sed la signifo estas eĉ pli ĝenerala. La tabelvortoj je O estas uzataj ankaŭ por reprezenti ion, kion oni esprimis per tuta frazo.

Korelasi dengan O dapat menerima akhiran N, tapi secara normal mereka tidak dapat menerima akhiran J, karena mereka mengungkapkan keseluruhan umum.

Epitet dari tabel korelatif dengan O berada selalu setelah tabel korelatif: io bona, kion novan, ĉio grava dsb.

Korelasi dengan O adalah anak kalimat yang berdiri sendiri. Mereka tidak dapat menjelaskan kata benda. Mereka merespon kata U + afero:

  • Kio estas tio? = Kiu afero estas tiu afero? - Apakah itu? = Benda ini benda apa?
  • Tio estas speco de meblo. = Tiu afero estas speco de meblo. - Itu adalah jenis furniture. = Barang itu adalah jenis dari furniture.
  • Ĉio restis kiel antaŭe. = Ĉiu afero restis kiel antaŭe. - Semuanya tetap/bertahan seperti sebelumnya. =Semua hal tetap/bertahan seperti sebelumnya.
  • Kion bonan vi trovis tie? = Kiujn bonajn aferojn vi trovis tie? - Kion bonan vi trovis tie? = Kiujn bonajn aferojn vi trovis tie?
  • Nenion interesan mi trovis. = Neniun interesan aferon mi trovis. - Nenion interesan mi trovis. = Neniun interesan aferon mi trovis.

Iafoje oni povas heziti inter tio kaj ĝi. Normale oni uzas tio pri io nedifinita, kion oni ne povas aŭ volas nomi per preciza substantivo. Nepre oni uzu tio por reprezenti ion, kio estis esprimita per tuta frazo. Oni uzas ĝi por io difinita, kiun oni antaŭe esprimis per substantivo, kaj kiun oni povus ripeti per la sama substantivo kun la aŭ alia difinilo:

  • Ŝi rakontis belan fabelon. Tio estis tre amuza. - Dia telah menceritakan dongeng indah. Itu telah sangat menghibur.

    Amuza estis tio, ke ŝi rakontis fabelon. Tio reprezentas la tutan antaŭan frazon.

  • Ŝi rakontis belan fabelon. Ĝi estis tre amuza. - Dia telah bercerita dongeng yang indah. Itu sangat menghibur.

    Amuza estis la fabelo. Ĝi reprezentas la frazparton la (bela) fabelo.

Tabel korelasi dengan A

kia
"dari keadaan apa, memiliki sifat apa"
tia
"dari jenis itu, memiliki sifat itu"
ia
"dari suatu jenis, memiliki suatu sifat"
ĉia
"dari semua jenis, memiliki semua sifat"
nenia
"tidak dari jenis apapun, tak memiliki sifat apapun"

Tabelvortoj je A rolas adjektivece. Ili ricevas J-finaĵon kaj N-finaĵon laŭ la samaj reguloj kiel adjektivoj. Sed tabelvortoj je A montras ĉiam ecojn kaj specojn, dum veraj adjektivoj (kun vera A-finaĵo) povas havi multe pli variajn signifojn.

Tabel korelasi dengan A adalah penentu. Dengan alasan itu kita tak bisa menggunakan la bersama dengannya.

  • Kia li estas? Ĉu li estas maljuna aŭ juna? - Seperti apa dia? Apa dia tua atau muda?
  • Kian aĝon vi havas? - Berapa umurmu?
  • Kia estas via nomo? - Siapa namamu?

    Atau: Kiu [el ĉiuj nomoj] estas via nomo? Atau lebih sering: Kio estas via nomo? Zamenhof juga telah menggunakan: Kiel estas via nomo? Namun paling sering kita mengatakan: Kiel vi nomiĝas?

  • Be! li staris senhelpe, tian respondon li ne atendis. - Huh! dia telah berdiri tanpa bantuan, jawaban semacam itu tidak ditunggunya.
  • Estis tia ventego, ke la tegoloj deflugis de la tegmentoj. - Telah terjadi angin ribut, hingga genting-genting berterbangan dari atap.
  • Restu ĉiam tia, kia vi estas! - Tetaplah selalu seperti dirimu!

    Tia almontras la postan kia-frazon. Se post tia ne sekvas tuta frazo (kun predikato), sed sola frazparto, tiam oni ne uzas kia, sed komparan kiel: Li estas tia kiel mi.

  • Mi ne volis trinki la vinon, ĉar ĝi enhavis en si ian suspektan malklaraĵon. - Aku tak ingin minum anggur, karena berisi sesuatu yang mencurigakan(tak jelas).
  • Maldiligenteco estas la radiko de ĉia malbono. - Ketidaksopanan adalah akar dari semua macam keburukan.
  • Nenia konstruo povas esti sen bruo. - Tak ada jenis konstruksi yang bisa tanpa kebisingan.

Tabelvortoj je A montras econ aŭ specon, dum tabelvortoj je U montras identecon. Ĉe kia/kiu kaj tia/tiu la diferenco normale estas klara. Ĉe ia/iu, ĉia/ĉiu kaj nenia/neniu estas iafoje nur malgranda diferenco:

  • Kia homo li estas? - Dia orang seperti apa?

    Kita ingin karakteristik seseorang.

  • Kiu homo li estas? - Siapakah dia?

    Kita ingin misalnya nama seseorang untuk mengetahui identitasnya.

  • Tia opinio estas tute erara. - Pendapat semacam itu benar-benar salah.

    Semua opini tentang jenis itu adalah salah.

  • Tiu opinio estas tute erara. - Pendapat itu benar-benar salah.

    Opini yang didiskusikan salah. Opini-opini sama lainnya mungkin benar.

  • Ni devas enloĝiĝi en ia hotelo. = ...en hotelo de iu el la diversaj specoj de hoteloj. - Kami harus tingal di semacam hotel.=..di sebuah hotel dari berbagai jenis hotel.
  • Ni devas enloĝiĝi en iu hotelo. = ...en iu el la diversaj individuaj hoteloj, kiuj troviĝas ĉi tie. - Kami harus tinggal di sebuah hotel.=...di sebuah hotel dari berbagai satuan hotel, yang terdapat disini.

    Secara normal kita mudah saja menghilangkan iu pada kalimat semacam itu.

Korelasi dengan ES

kies
"milik siapa"
ties
"milik orang itu"
ies
"(la)... de iu"
ĉies
"(la)... de ĉiu"
nenies
"bukan milik siapapun"

ES-vorto, kiu estas epiteto de substantivo, aldonas difinitan signifon. ES-vortoj do estas difiniloj – same kiel la posedaj pronomoj – kaj oni ne povas uzi la kune kun ili. Se oni anstataŭigas ES-vorton per de-esprimo, oni normale devas aldoni la.

Sama seperti kata ganti empunya kata ES berdiri di depan kata benda, selama artinya sama ungkapandeharus berdiri setelahnya: ties libro = buku dari (orang)itu.

Kata-kata ES tidak dapat menerima akhiran J atau akhiran N:

  • Kies filino vi estas? - Anak siapakah kamu?
  • Mi efektive ne scias, kies kulpo ĝi estas. - Sebenarnya saya tidak tahu itu salah siapa (kesalahan milik siapa).
  • Ili ekvidis virinon, kies vizaĝon ili en la krepusko ne rekonis. - Ili ekvidis virinon, kies vizaĝon ili en la krepusko ne rekonis.
  • Kies gasto mi estas, ties feston mi festas. - Menjadi tamu siapa aku, pestanya aku pestakan.

    Ties tidak banyak digunakan. Secara normal kita lebih suka menggunakan kata ganti empunya (lia, ŝia, ĝiailia).

  • La infano ludis kun sia pupo, kiam subite ties kapo frakasiĝis. - Anak itu telah bermain dengan bonekanya, ketika tiba-tiba kepalanya menjadi patah.

    Ties menunjukkan, tentang kepala dari boneka. Bila itu adalah kepala dari si anak, kita mestinya mengatakan ĝia kapo.

  • Kiu ĝojas pri ies malfeliĉo, tiu ne restos sen puno. = ...pri la malfeliĉo de iu persono... - Kiu ĝojas pri ies malfeliĉo, tiu ne restos sen puno. = ...pri la malfeliĉo de iu persono...

    Ies biasanya digunakan hanya untuk satu seseorang yang tidak dikenal (bukan untuk benda, bukan pula untuk benda jamak atau orang-orang).

  • Tio estis la koro de riĉa fama viro, kies nomo estis sur ĉies lipoj. = ...sur la lipoj de ĉiuj personoj. - Tio estis la koro de riĉa fama viro, kies nomo estis sur ĉies lipoj. = ...sur la lipoj de ĉiuj personoj.

    Ĉies biasanya hanya digunakan untuk orang, tidak untuk benda.

  • Memoru, ke Esperanto estas nenies propraĵo. - Ingatlah, bahwa Esperanto bukanlah milik siapapun.

    Nenies biasanya digunakan hanya untuk orang, bukan untuk benda.

Korelasi dengan E

kie
"di tempat apa/mana"
tie
"di tempat itu"
ie
"di suatu tempat"
ĉie
"di semua tempat"
nenie
"tidak dimanapun"

Korelatif dengan E tidak bisa mendapatkan akhiran J, tapi kita bisa menambahkan akhiran N untuk menunjukkan arah:

kien
"ke tempat apa, ke arah mana"
tien
"ke tempat itu, pada arah itu"
ien
"ke suatu tempat, pada suatu arah"
ĉien
"ke semua tempat, pada semua arah"
nenien
"tak ke tempat manapun, tidak pada arah manapun"
  • Kie estas la libro kaj la krajono? - Di mana buku dan pensil itu?
  • Mi montris al la infano, kie kuŝas ĝia pupo. - Aku telah tunjukkan pada anak itu, di mana bonekanya tergeletak.
  • Sonorado al li venas, sed de kie — li ne komprenas. - Sonorado al li venas, sed de kie — li ne komprenas.
  • Mi volis resti tie, kie mi estis. - Aku dahulu ingin berada disini, di mana aku dahulu berada.
  • Se li scius, ke mi estas tie ĉi, li tuj venus al mi. - Bila barangkali dia tahu, bahwa aku sedang berada disini, dia barangkali segera datang padaku.
  • Ĉu vi loĝas ie? = Ĉu vi loĝas en iu loko? - Apa kamu tinggal di suatu tempat?=Apa kamu tinggal di suatu lokasi?
  • Malsaĝulo ĉie sian nomon skribas. - Orang tak bijaksana menulis namanya di mana-mana.
  • Pli bela reĝidino ol ŝi troviĝis nenie en la mondo. - Putri yang lebih cantik daripada yang dia temukan tidak dimanapun di dunia.
  • Kien vi iras? — Mi iras en la ĝardenon. - Kearah mana kau pergi?— Aku pergi ke dalam kebun.
  • Rigardu tien ĉi. - Perhatikanlah ke sini.
  • Mi nenien plu iros hodiaŭ. - Aku tak akan pergi kemana-mana lagi hari ini.

Korelasi dengan AM

kiam
"pada waktu apa, kapan"
tiam
"di saat itu, di kesempatan itu"
iam
"di suatu saat, di suatu kesempatan"
ĉiam
"selalu, disemua waktu, di setiap kali"
neniam
"tidak kapanpun, tidak pada kesempatan apapun"

Kata AM tidak dapat mendapatkan akhiran J atau akhiran N.

  • Sed kiam tio okazis? - Tapi kapan itu telah terjadi?

    Bila kita menanyakan waktu yang tepat, kita tidak menggunakan kiam, tapi rangkaian kata tanya kioma.

  • Li skribis al mi, ke li intencas ĝin eldoni, sed li ne skribis ankoraŭ kiam li ĝin eldonos. - Dia telah menulis padaku, bahwa dia bermaksud untuk mempublikasikannya, tapi dia tidak menulis kapan dia akan mempublikasikannya.
  • En unu tago, kiam ŝi estis apud tiu fonto, venis al ŝi malriĉa virino. - En unu tago, kiam ŝi estis apud tiu fonto, venis al ŝi malriĉa virino.
  • Tubeto, en kiun oni metas cigaron, kiam oni ĝin fumas, estas cigaringo. - Pipa kecil, yang didalamnya kita letakkan rokok, ketika kita menghisapnya, adalah pipa rokok.
  • De kiam vi loĝas ĉi tie? - Dari kapan kau tingga disini?
  • Li vekiĝis nur tiam, kiam la suno leviĝis. - Dia telah terbangun hanya saat ketika matahari telah naik.
  • Ŝajnas al mi, ke ĉi tiun vizaĝon mi jam iam vidis. - Sepertinya bagiku, kalau wajah ini aku sudah pernah lihat.
  • Ŝi estis ja la plej bela knabino, kiun li iam vidis. - Dia tentu gadis tercantik, yang dia telah pernah lihat.

    Iam menggambarkan waktu kapanpun dimasa lalu.

  • Oni diras, ke la vero ĉiam venkas. - Orang mengatakan, bahwa kebenaran selalu menang.
  • Bona koro neniam fariĝas fiera. - Hati yang baik tak pernah menjadi angkuh.
  • La maljunulo fermos por ĉiam siajn okulojn. - Orang tua itu akan menutup matanya selamanya.

    Ungkapan por ĉiam menunjuk, bahwa akibat-akibatnya selalu akan ada. Menutupnya mata hanya sementara, Tapi selajutnya, penutupan mata, akan selamanya.

Tabel Korelasi dengan AL

kial
"karena sebab itu, karena motif itu, karena itu"
tial
"karena sebab itu, karena motif itu, karena itu"
ial
"karena suatu sebab, karena suatu motif, karena sesuatu"
ĉial
"karena semua sebab, karena semua motif, karena semuanya"
nenial
"bukan karena sebab apapun, bukan karena motif apapun, bukan karena apapun"

Kata AL tidak dapat menerima akhiran J atau N.

  • Kial vi ploras? - Kenapa kamu mengangis?
  • Mi komprenas, kial vi faris tion. - Aku mengerti, kenapa dia melakukan itu.
  • Hodiaŭ estas bela frosta vetero, tial mi prenos miajn glitilojn kaj iros gliti. - Hodiaŭ estas bela frosta vetero, untuk alasan itu akan kubawa sepatu skiku dan akan pergi berski.

    Rimarku la diferencon inter tial kaj ĉar. Tial reprezentas kaŭzon, sed ĉar enkondukas subfrazon, kiu montras kaŭzon: Mi prenos miajn glitilojn kaj iros gliti, ĉar hodiaŭ estas bela frosta vetero.

  • Mi vin ial ankoraŭ ne konas. - Dengan suatu alasan aku masih tidak mengenalmu.
  • Vi demandas, kial mi amas vin. Mi respondas: ĉial! - Engkau bertanya, kenapa/alasan apa kau mencintaiku. Aku menjawab:semua alasan.

La vorto nenial estas en la praktiko tre malmulte uzata, sed kiam oni ĝin ja uzas, ĝi neas la tutan frazon (same kiel ĉiuj aliaj NENI-vortoj):

  • Tian Regularon por nia Ligo mi nenial povus aprobi. = ...mi pro neniuj motivoj povus aprobi. - Tian Regularon por nia Ligo mi nenial povus aprobi. = ...mi pro neniuj motivoj povus aprobi.
  • Vi povus inciti lin kiom ajn. Li nenial kolerus. = ...li pro neniu kaŭzo kolerus. - Vi povus inciti lin kiom ajn. Li nenial kolerus. = ...li pro neniu kaŭzo kolerus.

Bila kita ingin esprimi makna positif, kita mesti gunakan sen kaŭzo, senkaŭze, senmotive atau sejenisnya: Ŝi ridis senkaŭze. = Dia telah tertawa, tanpa motif..

Korelasi dengan EL

kiel
"en kiu maniero aŭ grado"
tiel
"en tiu maniero aŭ grado"
iel
"en iu maniero aŭ grado"
ĉiel
"dalam semua cara"
neniel
"tidak dengan cara apapun"

Kata EL adalah kata korelatif yang umum sebagai kata keterangan, yang kita gunakan, bila topiknya bukan mengenai waktu/peristiwa(kata AM), tempat (kata E), penyebab(kata AL) atau jumlah/bilangan (kata OM). Kata EL meliputi paling tidak semua arti lainnya, yang dapat menyatakan kata keterangan. Terutama topiknya mengenai tingkatan dan cara.

Kata EL tidak bisa mendapatkan akhiran J atau akhiran N.

  • Kiel li aspektas? - Bagaimana dia tampaknya?
  • Kiel vi fartas? - Bagaimana kabarmu?
  • Rakontu al mi per malmulte da vortoj, kiel tio okazis. - Ceritakanlah padaku dengan sedikit kata, bagaimana itu telah terjadi.
  • Mi zorgas pri ŝi tiel, kiel mi zorgas pri mi mem. - Aku perduli tentang dirinya begitu, sebagaimana kau perduli tentang diriku sendiri.
  • Kiel alta estas tiu turo? - Berapa tinggi menara itu?
  • Kiel longe tio ankoraŭ daŭros? - Berapa lama itu masih akan berlanjut?
  • Tiu ĉi malfreŝa pano estas malmola, kiel ŝtono. - Roti tak segar ini keras, seperti batu.
  • Bojas hundido, ĉar tiel faras la hundo. - Anak anjing menggonggong, karena begitulah anjing melakukan(-nya).
  • Ne faru tiel, faru tiel ĉi! - Jangan lakukan dengan cara begitu, lakukan dengan cara begini!
  • Ili ambaŭ estis tiel malagrablaj kaj tiel fieraj, ke oni ne povis vivi kun ili. - Mereka berdua begitu tak menyenangkan dan begitu sombong, hingga orang-orang tak dapat hidup bersama mereka.
  • Mi estas tiel forta, kiel vi. - Aku begitu kuat, sepertimu.
  • Iel ni sukcesos. - Dengan beberapa cara kita akan sukses.
  • Ili ĉiel helpis al mi. - Mereka dengan berbagai cara telah menolongku.
  • Mi neniel esperis sukceson. - Mi neniel esperis sukceson.

Korelasi dengan OM

kiom
"berapa banyak, berapa jumlahnya, berapa"
tiom
"sebanyak, sejumlah"
iom
"tidak sangat banyak tapi juga tidak sedikit"
ĉiom
"seluruh jumlahnya"
neniom
"nenianombre, neniakvante, neniamezure"

Kata OM tidak bisa menerima akhiran J atau akhiran N.

  • Kiom vi volas, ĉu du aŭ tri? = Kiel multajn vi volas... - Berapakah yang kau inginkan, apakah dua atau tiga? = Begitu banyak yang kau inginkan...
  • Ŝi pripensis, kiom kostos al ŝi la nokta restado. - Ŝi pripensis, kiom kostos al ŝi la nokta restado.
  • Ho, kiom pli bona estas via amo, ol vino! - Om, cintamu begitu lebih baik, daripada anggur!
  • Kiom mi vidas, vi havas nur unu filon. = Laŭ tio, kion mi vidas, vi havas... - Sebanyak yang kulihat, kau hanya punya satu anak. = Sesuai yang kulihat, kau punya...

    Mungkin kau punya anak lebih, tapi aku tak bisa melihat lagi.

  • Sendi 100 ekzemplerojn mi ne povis, ĉar mi nun tiom ne havas. - Mengirim 100 eksemplar aku tak bisa, karena sekarang aku tak punya sejumlah itu.
  • Mi havas tiom multe, ke mi ne bezonas ŝpari! - Aku punya agak banyak, aku tak perlu menyimpannya!

    Sering kiom dan tiom digunakan beriringan dengan multe (aŭ multaj). Multe dapat dihilangkan, tapi dia sedikit menekankan arti. KIta dapat pula menggunakan kiel multe, tiel multe, tapi kemudian tidak ada penekanan.

  • Ŝi aĉetis iom da butero. = ...kvanton da butero ne tre grandan sed tamen konsiderindan. - Dia telah membeli sedikit mentega. = ...sejumlah mentega yang tak terlalu banyak tetapi pantas dipertimbangkan.

    Teorie iom devus signifi "ia nedifinita kvanto", sed en la praktiko ĝi preskaŭ ĉiam montras malgrandan kvanton. La signifo estas efektive eĉ pli speciala, nome: "ne tre multe, sed tamen sufiĉe multe por esti konsiderata, por esti signifa". Ne konfuzu iom kun malmulte: Li faris iom da eraroj. Estis ne tre multe da eraroj, sed tamen sufiĉe por ke oni mallaŭdu lin. Li faris malmulte da eraroj. La eraroj estis tiel malmultaj, ke oni devas laŭdi lin.

  • Mi pensas, ke mi ĝin ankoraŭ iom memoras. = ...ne tre multe memoras, sed ankoraŭ ja memoras. - Aku sedang berfikir, kalau aku masih sedikit mengingatnya. = ...tidak terlalu banyak mengingat, tapi tentu masih mengingat.
  • Tie supre estingiĝis la ruĝaj koloroj, dum la suno iom post iom malaperis. - Tie supre estingiĝis la ruĝaj koloroj, dum la suno iom post iom malaperis.

    Ungkapan iom post iom menunjukkan, bahwa sesuatu sedang terjadi dengan banyak perubahan kecil yang hampir tidak dapat dibedakan.

  • Kiom da benzino vi volas? — Mi volas ĉiom, kiom vi havas. = ...Mi volas la tutan kvanton da benzino, kiun vi havas. - — Berapa bensin yang kau inginkan? — Aku ingin semua, yang kau punya. = ...Aku ingin seluruh jumlah bensin, yang kau punya.

    Arti dari ĉiom sering dalam prakteknya menjadi sangat sama dengan arti ĉio, yang kita gunakan lebih sering lagi.

  • Sur la mezo de la strato estas multe da radoj kaj da ĉevalaj hufoj, sed da homoj piedirantaj estas malpli, preskaŭ neniom. - Ditengah jalan banyak roda dan kuku kuda, tapi orang-orang yang sedang berjalan kaki sedikit, hampir tak ada.

Kata OM digunakan baik sebagai kata keterangan, dan kata benda.

Secara normal untuk menunjukkan tingkatan kita menggunakan kiel dan tiel. Tapi untuk menguatkan penekanan, kita dapat menggantinya dengan menggunakan kiom dan tiom: Ĝi estis tiom bela, ke mi svenis. La Esperantistoj tute ne pretendas, ke ilia lingvo prezentas ion tiom perfektan, ke nenio pli alta jam povus ekzisti.

Apakah kata ALI bisa menjadi tabel korelasi?

Beberapa kali orang telah mengusulkan untuk menambahkan pada tabel prefiks ALI- dengan menciptakan seri baru aliu, alio, alia, alies, alie, aliam, alial, aliel, aliom*. Beberapa bahkan mempraktekannya dengan menggunakannya terutama kata-kata aliel dan alies.

Dalam Esperanto secara resmi ALI adalah kata dasar biasa, yang bisa digunakan untuk membuat kata dengan menggunakan akhiran biasa.

  • alia = "tidak sama, berbeda"
  • alio = "sesuatu yang lain"
  • alie = "dalam kejadian lain, dalam cara lain"
  • alii = "menjadi lain, berbeda" (jarang digunakan)

Berinisiatif menggunakan tabel korelasi baru membawa perubahan yang drastis pada bahasa. Berikut beberapa contoh:

Kata normal alie paling sering berarti "dalam peristiwa lain", tapi dia juga bisa berarti "dalam cara lain". Tabel korelasi alie namun mungkin berarti selain "di lain tempat". Selanjutnya kalimat-kalimat normal seperti Ni devas alie agi barangkali artinya benar-benar berubah.

Alia secara normal dalam bahasa Esperanto bukanlah kata korelatif, tapi kata sifat biasa, dan itu berarti "dari jenis lain" atau "dengan ciri lain". Kata korelasi baru alia barangkali berarti hanya "dari jenis lain". Bila mungkin ada kata korelasi ALI, maka kita barangkali harus tak perlu lagi mengatakan contoh. la alia ĉambro estas pli granda, sed la aliu ĉambro estas pli granda. Kita juga barangkali harus mengatakan: ili amas unu la aliun dari pada normalnya mengatakan ili amas unu la alian.

Sering kita membuat gabungan kata seperti: de alia specoalispeca. Tapi para pengguna tabel korelatif dengan ALI malah mesti harus mengatakan: aliuspeca, karena kita tak dapat menghilangkan akhiran kata dari tabel korelatif. Bandingkan dengan: de tiu specotiuspeca (ne: tispeca).

Ankoraŭ neniu praktikis la plenan tabelserion je ALI en konsekvenca maniero. Ekzistas nur senpripensa kaj mallogika uzado de aliel kaj alies, kaj okaze de aliu. Iuj uzas parte klasikan Esperanton, parte la reformitan dialekton. Kiam ili diras ekz. aliealia, oni ne povas scii, ĉu kompreni laŭ la Fundamenta lingvo, aŭ laŭ la nova dialekto. Feliĉe tamen plej multaj ankoraŭ uzas la lingvon regule kaj logike.

Maka gunakanlah hanya tabel korelasi yang ada, dan ungkapkanlah hal-hal lain dengan kata dasar umum sesuai aturan dari Fundamental Esperanto:

Perbaikan yang harus dihindari Esperanto yang Resmi
aliu alia
alia alia, alispeca, alieca
alies de alia (persono), aliula
alie aliloke
alien aliloken
aliam alifoje, aliokaze
alial alikaŭze
aliel alimaniere, alie
aliom alikvante

Catatan: Orang mengusulkan "mengkompromikan" bentuk aliio, aliiu, aliia, aliie, aliiel dll. (penggabungan kata dasar ALI dengan tabel korelasi I). Kata-kata semacam itu tentu saja teratur, tapi sayangnya, itu semua benar-benar tak sesuai dalam penggunaanya secara praktis. Mendengarkan perbedaan antara aliie dan alie, antara aliia dan alia, dll., tidaklah mudah. Tidaklah memadai, bahwa kata-kata akan secara teratur bila digabungkan. Itu semua harus juga berfungsi dalam komunikasi praktis.

Kembali ke atas