去目錄頁
  2. 13 表解词

在世界语中有 45 个被称为表解词 (或相关词) 的小品词, 因为人们可以依据相似的形式和相似的意思, 将它们排列成表。

可以说, 每一个表解词都由首部和尾部组成, 但是不要将表解词视为合成词。表解词的组成部分构成单独的闭合系统, 通常情况下, 不要将其与世界语的普通词素相混。

首部

KI-
疑问词, 关系词, 感叹词
TI-
指示词
I-
不定词
ĈI-
全包词
NENI-
否定词

尾部

-U
个体
-O
事物
-A
性质, 种类
-ES
物主 (意义宾语, 意义主语)
-E
地点
-AM
时间, 次数 (状况, 条件)
-AL
原因
-EL
方式, 程度
-OM
数量 (强调的程度)

有些表解词的尾部类似于普通词尾, 但是意义却不同:

  • 普通的名词 O 词尾和表解词的 O 部分意义几乎相同, 但是 O 尾表解词通常不跟复数词尾 J。
  • 普通的词尾 U 是动词词尾, 表示意愿式/命令式, 而表解词的 U 部分表示个体 — 完全是两回事。
  • 普通的形容词词尾 A 是一般的修饰性词尾。它常常表示性质和特征, 但是也可以表示归属, 关系, 个性等。表解词的 A 部分只表示性质和种类。
  • 普通的副词词尾E(可以表示方式, 时间, 地点, 度量, 状况, 及其他意义。表解词的 E 部分始终只表示地点。

KI 首表解词

KI 首表解词主要用作疑问词和关系词, 但是也用作感叹词:

  • Kio estas tio? - 那是什么?

    疑问词 kio。

  • Kiu kuraĝas rajdi sur leono? - 谁敢骑狮子?

    疑问词 kiu。

  • Kiel vi fartas? - 你 (身体) 好吗?

    疑问词 kiel。

  • Fremdulo, diru, kiu kaj el kie vi estas. - 陌生人, 请说一下你是谁, 从哪里来。

    疑问词 kiu 和 kie。

  • La fera bastono, kiu kuŝis en la forno, estas nun brule varmega. - 炉中的铁棒现在烧得灼热。

    关系词 kiu。

  • Kiam mi venis al li, li dormis. - 我去他那里时, 他在睡觉。

    关系词 kiam。

  • Li estas tiu, kies monon vi prenis. - 他就是你拿了他钱的那位。

    关系词 kies。

  • Kia granda brulo! - 多大的火灾啊!

    感叹词 kia。

  • Fi, kiel abomene! - 呸, 多么恶心啊!

    感叹词 kiel。

  • Kion mi vidas! - 我看到了什么!

    感叹词 (及疑问词) kio。

小品词 ajn

副词性小品词 ajn 强调地表示不确定性或无关紧要。 Ajn 主要是与表关系的 KI 首词连用, 但是也与 I 首词和 ĈI 首词, 有时也与 NENI 首词连用。Ajn 总是位于有关表解词之后:

  • Mi kondukos vin al ŝi, kie ajn ŝi estos trovebla! - 不管她在什么地方, 我都可以领你去她那里。

    她在何处无关紧要。

  • Kiu ajn ŝi estos, mi deziras al ŝi feliĉon! - 且不管她是谁, 我都祝愿她快活!

    她是谁无关紧 要。

  • Mi donis solenan promeson, ke mi silentos, ĝis mi revenos, kiam ajn tio ĉi fariĝos. - 我郑重答应过, 这事无论何时发生, 我都将保持沉默直到我回来为止。

  • Ĉiam ajn vi estas bonvena ĉe mi. - 任何时候都欢迎你来我这里。

    你想来时就来。

  • Kial ŝi forlasis tiun lokon, en kiu ŝi havis ian ajn eblon, por ion ajn laborenspezi? - 她为什么离开那个地方? 她在那里是有任何可能取得任何劳动收入的。

    没有那个地方就完全没有可能性。

  • Nenion ajn mi diros. - 我将什么也不说。

    绝对不说。

由于受到民族语的影响, 柴门霍夫有时在 ajn 前面使用 KI 首关系词, 而使用 ĈI 首词或 I 首词也许更符合逻辑。如果不是引导从句, ĈI 首词或 I 首词更可取: Mi konsentas akcepti kian ajn pagon. 更好: ...ĉian ajn pagon aŭ ...ian ajn pagon. [我同意接受任何酬报。]

TI 首表解词

TI 首表解词是指示词。大多数情况下, 它们表示先前说过的或稍后要说的某事物。它们也可 以指向直接看到的或听到的某事物:

  • Mi volas, ke tio, kion mi diris, estu vera. - 我希望我所说的是真的。

    Tio 表示先前说过的事情。

  • Tio estas mia hejmo. - 那就是我的家。

    Tio 表示看到的某物 (可能伴有手指指向)。

  • Li estas tiel dika, ke li ne povas trairi tra nia mallarĝa pordo. - 他这么胖, 穿不过我们的窄门。

    Tiel 指向后续的 ke 从句。

  • Kio estas, kio vin tiel afliktas? - 使你如此苦恼的是什么?

    Tiel 指向看到的或听到的事情。

  • Ŝi estis en tiu momento tre bela. - 她在那一刻非常漂亮。

    Tiu 指向先前提到的时刻。

  • Tiu ĉi malfreŝa pano estas malmola, kiel ŝtono. - 这块发臭的面包硬得像石头。

    Tiu 指向在场的事物 (发臭的面包)。

小品词 ĉi

可以给 TI 首表解词添加小品词 ĉi, 表示接近说话人。Ĉi 可位于表解词之前或之后。Ĉi 不可以采用词尾。简单的 TI 首表解词永远表示不完全接近说话人的某事物。“TI 首表解词 + ĉi” 表示接近说话人的某事物:

  • tie = 在那里 → tie ĉi, ĉi tie = 在这里 (离我近)
  • tiu domo (离我远) → tiu ĉi domo, ĉi tiu domo (离我近)
  • tio = 那个事物 (离我远) → tio ĉi, ĉi tio = 这个事物
  • tiel = 以那种方式 → tiel ĉi, ĉi tiel = 以 (我所表示的) 这种方式

Ĉi tiam 或 tiam ĉi 实际上不使用, 而使用 nun。

Ĉi 是单独的词, 不要使用分隔符。不要写成: ĉi-tiu, tiu-ĉi, ĉi-tie, tie-ĉi, ĉio-ĉi 等, 而要写成: ĉi tiu, tiu ĉi, ĉi tie, tie ĉi, ĉio ĉi 等。

但是, 人们常常从含有小品词 ĉi 的句成分构成形容词或副词。这时, 整个短语变成了一个词。通常情况下, TI 首表解词消失了。为使意思清楚, 这时人们习惯上在 ĉi 之后加分隔符: ĉi tie → ĉi-tiea, en tiu ĉi nokto → ĉi-nokte, sur ĉi tiu flanko → ĉi-flanke, la somero de tiu ĉi jaro → la ĉi-jara somero。

I 首表解词

I 首表解词指代未确指的或未知的事物:

  • Ŝi ricevis ion por manĝi kaj por trinki. - 她收到了吃和喝的东西。

    没有说她收到了什么东西。

  • Venis iuj personoj, kiujn mi ne konas. - 来了几个我不认识的人。

    不知道那几个人是谁。.

  • Ili iam revenos. - 他们会在某个时候回来。

    时间点未知。

  • Hodiaŭ estas ies tago de naskiĝo. - 今天是某个人的生日。

    没有说那是谁的生日。

ĈI 首表解词

ĈI 首表解词具有全包, 总括的意义:

  • Li faris ĉion per la dek fingroj de siaj manoj. - 他用自己双手的十指做完了一切。

    Ĉio 表示他所做事情的全部。

  • Ĉiu homo amas sin mem. - 每个人都爱自己。

    不存在这一点对其无效的人。

  • Tiuj ĉi du amikoj promenas ĉiam duope. - 这两个朋友总是一起散步。

    Ĉiam 表示不存在他们不一起走的情况。

  • Ĉie regis ĝojo. - 到处都是喜气洋洋。

    不存在无喜之处。

有时, 人们在 ĈI 首表解词之前或之后使用小品词 ĉi: ĉio = 一切 → ĉio ĉi, ĉi ĉio = 所有这一切。

NENI 首表解词

NENI 首表解词具有否定意义:

  • La tempon venontan neniu ankoraŭ konas. - 尚无人知道未来的时间。

    Neniu 表示不存在知道未来时间的人。

  • Mi neniel povas kompreni, kion vi parolas. - 我怎么也听不懂你说的话。

    Neniel 表示不存在我能够听懂你的方式。

  • Kiam mi ien veturas, mi neniam prenas kun mi multon da pakaĵo. - 我出行时, 从不随身带许多行李。

    Neniam 表示我一次也不带许多行李去旅行。

NENI 首表解词足以否定全句。

U 尾表解词

kiu
询问多个已知的人, 物, 或事情之一的身份情况。
tiu
表示多个已知的人, 物, 或事情中确定的一个。
iu
表示未知的或不定的个别人, 物, 或事情。
ĉiu
单独地, 无例外地表示一组人, 物, 或事情中的个体。
neniu
否定一组人, 物, 或事情中的个体

U 尾表解词表示个性和身份。在所有的表解词当中它们是最基本的。

U 尾表解词可以采用 N 词尾和 J 词尾。带 J 词尾时, 它们表示多个个体。

U 尾表解词是限定词。因此不可以将 la 与它们连用。

U 尾表解词通常是名词的修饰语 (限定词), 但是该名词常常省略。如果在上下文的别处未作表示, 那么人们就认为说的是 persono(jn) 这个词:

  • Kiu libro estas via? → Kiu estas via? - 哪一本书是你的? → 哪个是你的?
  • Tiu seĝo ŝajnas bona. → Tiu ŝajnas bona. - 那一把椅子看上去好。 → 那个看上去好。
  • Ĉiu homo devas pensi mem. → Ĉiu devas pensi mem. - 每一个人都必须自我思考。 → 每个都必须自我思考。
  • Kiu persono venis? → Kiu venis? - 哪个人来了? → 谁来了?
  • Ĉu estas iu [persono] en la kuirejo? — Jes, Paŭlo estas tie. - 厨房里有人吗? — 有, 保罗在那里。
  • Jen kelkaj bonaj libroj. Kiun [libron] vi volas legi? — Mi volas tiun [libron]. - 这里有几本好书。你要读哪一本? — 我要读那一本。
  • Ĉu vi havas krajonon? — Neniun [krajonon] mi havas. - 你有铅笔吗? — 我一支也没有。

Ĉiu(j) 依据意思永远是复数的, 但是, ĉiu 和 ĉiuj 之间有着区别。

  • 如果单独考虑到个体, 就使用 ĉiu。
  • 如果整体考虑到群体, 就使用 ĉiuj。

有时, 这一区别并不重要, 但是, 有时差异又很大:

  • Por ĉiu tago mi ricevas kvin eŭrojn. = Por ĉiu aparta tago... - 我每天都挣到 5 欧元。
  • Ĉiu amas ordinare personon, kiu estas simila al li. = Ĉiu aparta homo amas... - 每个人一般都爱着与自己相像的人。

  • Kvinope ili sin ĵetis sur min, sed mi venkis ĉiujn kvin atakantojn. = ...mi venkis la tutan grupon. - 他们五个一组向我扑过来, 但是我战胜了所有的五个进攻者。

    J 在这里是必要的, 因为提到的是数目五。但是, 或者可以说: ...mi venkis ĉiun el la kvin atakantoj. [...我战胜了五个迸攻者的每一个。] 但是, 这时并非谈论对全组的打斗, 而是说五个差不多是单独的打斗。

  • Post la kurado ĉiuj estis terure lacaj. - 跑步以后所有人都很累。

    说的是跑步人的全组。也 有可能说: ...ĉiu estis terure laca. [每个人都很累。]

  • El ĉiuj miaj infanoj Ernesto estas la plej juna. = El la tuta grupo de miaj infanoj... - 在我所有的孩子中, 欧内斯特是最小的。

  • Nun mi legas, vi legas kaj li legas; ni ĉiuj legas. - 现在我在读, 你在读, 他也在读; 我们大家 都在读。

    Ni 是复数词, 因此 ĉiuj 务必要有 J。

独立的 neniu 习惯上不带 J 词尾出现:

  • La tempon venontan neniu ankoraŭ konas. Neniu = neniu persono. - 未来的时光尚无人知晓。Neniu = neniu persono.
  • Mi konas neniun en tiu ĉi urbo. - 在这座城市里我谁也不认识。

与后续名词连用时, neniu 通常也不带 J:

  • Ŝi ne vidis eĉ la ĉielon, ĉar ĝi estis kovrita de nuboj kaj neniu stelo en ĝi brilis. - 她甚至连天空也看不见, 因为天空满是云彩, 没有一颗星星闪耀。

然而, 如果想以某种方式表示与 “不只一个” 概念形成对比, 可以使用 neniuj; 但是, 通常只有跟名词时才如此:

  • Ĉe la fenestro restis plu neniuj floroj. - 窗台上现在没有花了。

    之前那里有许多花。

O 尾表解词

kio
什么, 哪个事物, 哪种事物
tio
那, 那个事物, 那种事物
io
某个事物, 某种事物
ĉio
一切, 每个事物, 每种事物
nenio
没有一个事物, 没有一种事物

O 尾表解词表示不可用名词准确命名的事物。在这里, “事物” 这个普通词用于说明, 但是意义甚至更加普通。O 尾表解词也用来指代用整句表达的抽象事物。

O 尾表解词可以采用 N 词尾, 但是通常不采用 J 词尾, 因为它们表达普通的整体。

O 尾表解词的直接修饰语永远位于表解词后面: io bona, kion novan, ĉio grava 等。

O 尾表解词是独立的句成分。它们不可以修饰名词。它们对应于 U 尾词 + afero:

  • Kio estas tio? = Kiu afero estas tiu afero? - 那是什么? = 那个东西是什么东西?
  • Tio estas speco de meblo. = Tiu afero estas speco de meblo. - 那是一种家具。= 那个东西是一种家具。
  • Ĉio restis kiel antaŭe. = Ĉiu afero restis kiel antaŭe. - 一切如故。= 所有东西保持如前的样子。
  • Kion bonan vi trovis tie? = Kiujn bonajn aferojn vi trovis tie? - 你在那里发现了什么好东西? = 你在那里发现了哪些好的东西?
  • Nenion interesan mi trovis. = Neniun interesan aferon mi trovis. - 什么有趣的我也没有发现。= 什么有趣的东西我也没有发现。

有时, 人们会犹豫在 tio 和 ĝi之间。通常情况下, tio 用来表示不可以或不愿意用准确的名词来命名的不确定事物。Tio 务必要用来指代整句表达的事物。Ĝi 用来表示确定的事物, 该事物之前已用名词表达, 并且可以用带la 或其他限定词的相同名词来重复:

  • Ŝi rakontis belan fabelon. Tio estis tre amuza. - 她讲了一个美丽的童话故事。这很有趣。

    有趣的是她讲了一个童话故事。Tio 指代前面的整个句子。

  • Ŝi rakontis belan fabelon. Ĝi estis tre amuza. - 她讲了一个美丽的童话故事。它很有趣。

    有趣的是该童话故事。Ĝi 指代句成分 la (bela) fabelo。

A 尾表解词

kia
何种的, 具有何种性质的
tia
那种的, 具有那种性质的
ia
某种的, 具有某种性质的
ĉia
每种的, 具有各种性质的
nenia
一种也没有的, 没有任何性质的

A 尾表解词用作形容词。它们依据形容词的相同规则采用 J 词尾和 N 词尾。但是, A 尾表解词始终表示性质和种类, 而真正的形容词 (带有真正的 A 词尾) 可以有更多的各种意思。

尾表解词是限定词。因此, 不可以用 la 与其连用。

  • Kia li estas? Ĉu li estas maljuna aŭ juna? - 他长什么样? 他年纪大还是年轻?
  • Kian aĝon vi havas? - 你年纪多大了?

  • Kia estas via nomo? - 你叫什么名字?

    或者: Kiu [el ĉiuj nomoj] estas via nomo? 或更常用的是: Kio estas via nomo? 柴门霍夫也用: Kiel estas via nomo? 然而最常见的说法是: Kiel vi nomiĝas?

  • Be! li staris senhelpe, tian respondon li ne atendis. - 糟糕! 他呆呆地站在那儿, 他没有料到会碰到这种回答。
  • Estis tia ventego, ke la tegoloj deflugis de la tegmentoj. - 风吹得厉害, 连屋顶上的瓦都吹走了。

  • Restu ĉiam tia, kia vi estas! - 我希望你永远是这样!

    Tia 指向后续的 kia 从句。如果 tia 后面不跟 (带谓语的) 整句, 而是单独的句成分, 这时就不用 kia,而用表比较的 kiel: Li estas tia kiel mi. [他就跟我一样。]

  • Mi ne volis trinki la vinon, ĉar ĝi enhavis en si ian suspektan malklaraĵon. - 我不想喝这种酒, 因为它含有某种可疑的混浊物质。
  • Maldiligenteco estas la radiko de ĉia malbono. - 懒惰是万恶之本。
  • Nenia konstruo povas esti sen bruo. - 没有建造可以是没有噪音的。

A 尾表解词表示性质或种类, 而 U 尾表解词则表示身份。在 kia/kiu 和 tia/tiu 上, 区别通常是清楚的。在 ia/iu, ĉia/ĉiu, 和 nenia/neniu 上, 有时只有微小的差别:

  • Kia homo li estas? - 他是什么样的人?

    想知道此人的个性, 特质。

  • Kiu homo li estas? - 他是谁?

    想知道例如此人的名字以了解其身份。

  • Tia opinio estas tute erara. - 那种见解是完全错误的。

    有关那种的所有见解都是错误的。

  • Tiu opinio estas tute erara. - 那个见解是完全错误的。

    讨论中的那个见解是错误的。其他类似的见解可能是正确的。

  • Ni devas enloĝiĝi en ia hotelo. = ...en hotelo de iu el la diversaj specoj de hoteloj. - 我们必须住进一家饭店。= ...各种饭店中的某一家。

  • Ni devas enloĝiĝi en iu hotelo. = ...en iu el la diversaj individuaj hoteloj, kiuj troviĝas ĉi tie. - 我们必须住进某家饭店。= 这里有的各个饭店中的某一家。

    通常省略句中的 iu。

ES 尾表解词

kies
谁的; 该人的,该个的
ties
那人的, 那个的
ies
某人的
ĉies
所有人的
nenies
无人的

作为名词修饰语的ES尾表解词给该名词添加限定意义。因而 ES 尾表解词跟物主代词一样, 是限定词, 不可以用la 与其连用。如果用de短语代替 ES 尾表解词, 通常必须 加la。

与物主代词一样, ES 尾表解词位于名词之前, 而同义的 de 短语必须位于其后: ties libro = la libro de tiu (persono) [那人的书。]

ES 尾表解词不可以采用 J 词尾或 N 词尾。

  • Kies filino vi estas? - 你是谁的女儿?
  • Mi efektive ne scias, kies kulpo ĝi estas. - 我实际上并不知道那是谁的过错。
  • Ili ekvidis virinon, kies vizaĝon ili en la krepusko ne rekonis. - 他们突然看见一个女子, 在暮色中他们认不出她的面孔。

  • Kies gasto mi estas, ties feston mi festas. - 是谁的客人, 就为谁庆贺。

    Ties 用得不很多。通常人们宁可选用物主代词 (lia, ŝia, ĝia, 或 ilia)。

  • La infano ludis kun sia pupo, kiam subite ties kapo frakasiĝis. - 那个孩子在玩洋娃娃, 突然洋娃娃的头破了。

    Ties 表示说的是洋娃娃的头。如果是孩子的头, 则要说 ĝia kapo。

  • Kiu ĝojas pri ies malfeliĉo, tiu ne restos sen puno. = ...pri la malfeliĉo de iu persono... - 幸灾乐祸的, 必不免受罚。

    Ies 习惯上只用于某个未知的人 (不用于物, 也不用于多个事物或人)。

  • Tio estis la koro de riĉa fama viro, kies nomo estis sur ĉies lipoj. = ...sur la lipoj de ĉiuj personoj. - 这是一位有钱有势的绅士的心, 他的名字路人皆知。

    Ĉies 习惯上只用于人, 而不用于物。

  • Memoru, ke Esperanto estas nenies propraĵo. - 记住, 世界语不是任何人的财产。

    Nenies 习惯上只用于人, 而不用于物。

E 尾表解词

kie
哪里, 何处; 该处
tie
那里
ie
某处
ĉie
到处
nenie
无处, 没有一处

E 尾表解词不可以跟 J 词尾,但是可以添加 N 词尾表示方向:

kien
去何处, 向何方向
tien
去那里, 向那方向
ien
去某处, 向某方向
ĉien
去各处, 向各个方向
nenien
一处也不去, 不向任何方向
  • Kie estas la libro kaj la krajono? - 书和铅笔在哪里?
  • Mi montris al la infano, kie kuŝas ĝia pupo. - 我给那孩子指出其洋娃娃在哪里。
  • Sonorado al li venas, sed de kie — li ne komprenas. - 有声音传来, 他却不知从何方而来。
  • Mi volis resti tie, kie mi estis. - 我想留在原地。
  • Se li scius, ke mi estas tie ĉi, li tuj venus al mi. - 他要是知道我在这里, 他会立即过来的。
  • Ĉu vi loĝas ie? = Ĉu vi loĝas en iu loko? - 你住在某地吗?
  • Malsaĝulo ĉie sian nomon skribas. - 蠢人到处留名。
  • Pli bela reĝidino ol ŝi troviĝis nenie en la mondo. - 世界上再也没有比她更美丽的公主了。
  • Kien vi iras? — Mi iras en la ĝardenon. - 你去哪里? — 我进花园去。
  • Rigardu tien ĉi. - (请) 看这里。
  • Mi nenien plu iros hodiaŭ. - 今天我不再去任何地方了。

AM 尾表解词

kiam
何时, 哪次; 该时
tiam
那时, 那次
iam
某时, 某次
ĉiam
始终, 总是, 每次
neniam
永不, 从不, 一次也没有

AM 尾表解词不可以跟 J 词尾或 N 词尾。

  • Sed kiam tio okazis? - 不过这是何时发生的呢?

    如果精确地问钟点, 这时不用 kiam, 而用表顺序的疑问词 kioma。

  • Li skribis al mi, ke li intencas ĝin eldoni, sed li ne skribis ankoraŭ kiam li ĝin eldonos. - 他写信给我说, 他打算将它出版, 但是他还是没有写他将何时出版。
  • En unu tago, kiam ŝi estis apud tiu fonto, venis al ŝi malriĉa virino. - 有一天, 当她在泉边时, 一个穷妇人向她走来。
  • Tubeto, en kiun oni metas cigaron, kiam oni ĝin fumas, estas cigaringo. - 人们在抽雪茄烟时将其放置其中的小管乃雪茄烟嘴。
  • De kiam vi loĝas ĉi tie? - 从何时起你住在这里的?
  • Li vekiĝis nur tiam, kiam la suno leviĝis. - 太阳升起时他才醒。
  • Ŝajnas al mi, ke ĉi tiun vizaĝon mi jam iam vidis. - 我仿佛觉得以前见过这张面孔似的。

  • Ŝi estis ja la plej bela knabino, kiun li iam vidis. - 她的确是他见过的最美丽的姑娘。

    Iam 指代任何一个过去时间。

  • Oni diras, ke la vero ĉiam venkas. - 人言真理常胜。
  • Bona koro neniam fariĝas fiera. - 一颗好的心是永远不会骄傲的。

  • La maljunulo fermos por ĉiam siajn okulojn. - 这老人将永远闭上眼睛。

    短语 por ĉiam 表示结果将永远保持。“闭上眼睛” 只是瞬间的, 而其结果, 即 “闭眼状态” 才是永久的。

AL 尾表解词

kial
由于何原因, 出于何动机, 为什么
tial
由于那原因, 出于那动机, 因此
ial
由于某原因, 出于某动机, 不知何故
ĉial
由于各种原因, 出于各种动机, 出于种种理由
nenial
毫无原因地, 没有任何动机地, 事出无因地

AL 尾表解词不可跟 J 词尾或 N 词尾。

  • Kial vi ploras? - 你为什么哭?
  • Mi komprenas, kial vi faris tion. - 我理解你为何要做那事。

  • Hodiaŭ estas bela frosta vetero, tial mi prenos miajn glitilojn kaj iros gliti. - 今天天气晴朗而有冰冻, 因此我将拿上我的冰橇去滑冰。

    要注意 tial 和 ĉar 之间的不同。Tial 指代原因, 而 ĉar 则引导表示原因的从句: Mi prenos miajn glitilojn kaj iros gliti, ĉar hodiaŭ estas bela frosta vetero. [我将拿上我的冰橇去滑冰, 因为今天天气晴朗而有冰冻。]

  • Mi vin ial ankoraŭ ne konas. - 由于某种原因, 我还不认识你。
  • Vi demandas, kial mi amas vin. Mi respondas: ĉial! - 你问我为什么爱你。我的回答是: 事出皆有因!

Nenial 一词在实践中非常罕用, 但是当人们确实用它时, 它否定全句 (与所有其他的 NENI 首表解词一样):

  • Tian Regularon por nia Ligo mi nenial povus aprobi. = ...mi pro neniuj motivoj povus aprobi. - 我们协会的那种规章我绝无理由可以赞成。
  • Vi povus inciti lin kiom ajn. Li nenial kolerus. = ...li pro neniu kaŭzo kolerus. - 无论你可以激怒 他多少次, 他都没有理由生气。

如果想要表达肯定意义, 就要使用 sen kaŭzo, senkaŭze, senmotive等: Ŝi ridis senkaŭze. = Ŝi ja ridis, sed sen motivo. [她无缘无故地笑了。]

EL 尾表解词

kiel
以何种方式,何种 程度, 怎样
tiel
以那种方式, 那种程度, 如此
iel
以某种方式, 某种程度
ĉiel
以各种方式
neniel
什么方式也不, 绝不

EL 尾表解词是普通的副词性表解词,如果不涉及到时间/状况(AM 尾表解词), 地点 (E 尾表解词), 原因 (AL 尾表解词), 或数量/数目 (OM 尾表解词) 的话, 就使用它们。EL 尾表解词几乎覆盖副词性词可以表达的所有其他意思, 特别是关于程度与方式。

EL 尾表解词不可以跟 J 词尾或 N 词尾。

  • Kiel li aspektas? - 他的外表怎么样?
  • Kiel vi fartas? - 你 (身体) 好吗?
  • Rakontu al mi per malmulte da vortoj, kiel tio okazis. - 请用几句话告诉我那是怎样发生的。
  • Mi zorgas pri ŝi tiel, kiel mi zorgas pri mi mem. - 我关心她就像关心我自己。
  • Kiel alta estas tiu turo? - 那座塔有多高?
  • Kiel longe tio ankoraŭ daŭros? - 那个破旧房子作为一个景观还要在街上立多久呢?
  • Tiu ĉi malfreŝa pano estas malmola, kiel ŝtono. - 这块霉变的面包硬得像石头。
  • Bojas hundido, ĉar tiel faras la hundo. - 小狗叫, 因为老狗也叫。
  • Ne faru tiel, faru tiel ĉi! - 不要那样做, 要这样做!
  • Ili ambaŭ estis tiel malagrablaj kaj tiel fieraj, ke oni ne povis vivi kun ili. - 他们两人都如此叫人讨厌和自负, 人们无法跟他们在一起生活。
  • Mi estas tiel forta, kiel vi. - 我跟你一样强壮。
  • Iel ni sukcesos. - 我们会设法成功的。
  • Ili ĉiel helpis al mi. - 他们想方设法帮助我。
  • Mi neniel esperis sukceson. - 我绝无希望成功。

OM 尾表解词

kiom
多少, 几个 (数), 多少 (量)
tiom
那么多 (数量), 这么多
iom
不多但也不很少, 一点点, 少量
ĉiom
全部 (数量), 所有
neniom
一个也没有, 一点都没有

OM 尾表解词不可接受 J 词尾或 N 词尾。

  • Kiom vi volas, ĉu du aŭ tri? = Kiel multajn vi volas... - 你要多少, 两个还是三个?
  • Ŝi pripensis, kiom kostos al ŝi la nokta restado. - 她在考虑住下来过夜的费用。
  • Ho, kiom pli bona estas via amo, ol vino! - 你的爱情比酒更美!

  • Kiom mi vidas, vi havas nur unu filon. = Laŭ tio, kion mi vidas, vi havas... - 据我所见, 你只有一个儿子。

    也许你有更多的儿子, 但是我看不到更多。

  • Sendi 100 ekzemplerojn mi ne povis, ĉar mi nun tiom ne havas. - 我发不出 100 册, 因为现在我没有这么多。

  • Mi havas tiom multe, ke mi ne bezonas ŝpari! - 我有那么多, 我不需要节省!

    Kiom 和 tiom 常常和 multe (或 multaj) 连用. Multe 可以省略, 但是它对意思稍作强调。人们也可以使用 kiel multe, tiel multe, 但是此时并非强调。

  • Ŝi aĉetis iom da butero. = ...kvanton da butero ne tre grandan sed tamen konsiderindan. - 她买了一些奶油。

    理论上 iom 本该是 “某种不定数量” 的意思, 但是, 在实践中它几乎总是表示 “很小数量”. 它的意义实际上甚至更加特别, 即: “不很多, 但足够多地被考虑, 显示其重要”. 不要将 iom 跟 malmulte 混淆: Li faris iom da eraroj. [他犯了一点错误.] 错误并不多, 但是足以让人们谴责他. Li faris malmulte da eraroj. [他犯了少量错误.] 错误 很少, 人们还须称赞他.

  • Mi pensas, ke mi ĝin ankoraŭ iom memoras. = ...ne tre multe memoras, sed ankoraŭ ja memoras. - 我想我还记得一点。

  • Tie supre estingiĝis la ruĝaj koloroj, dum la suno iom post iom malaperis. - 在太阳渐渐消失的同时, 那边山上的霞光也褪去了。

    短语 iom post iom 表示某事通过许多几乎不可分辨的微小变化而发生。

  • — Kiom da benzino vi volas? — Mi volas ĉiom, kiom vi havas. = ...Mi volas la tutan kvanton da benzino, kiun vi havas. - 你要多少汽油? — 你们有多少我都全部要。

    Ĉiom 的意思实际上常常变得与更为常用的 ĉio 的意思非常相似。

  • Sur la mezo de la strato estas multe da radoj kaj da ĉevalaj hufoj, sed da homoj piedirantaj estas malpli, preskaŭ neniom. - 在大街中间有许多车轮与马蹄印, 但是行人很少, 几乎一个也没有。

OM 尾表解词既用作副词, 又用作名词。

通常使用 kiel 和 tiel 表示程度。但是, 为进行强势强调, 可以改用 kiom 和 tiom: Ĝi estis tiom bela, ke mi svenis. [它是如此美丽, 我都晕了。] La Esperantistoj tute ne pretendas, ke ilia lingvo prezentas ion tiom perfektan, ke nenio pli alta jam povus ekzisti. [世界语者们绝不自诩他们的语言是如此完美而不可逾越。]

ALI 首词会成为表解词吗?

有人多次提议给表解词表添加首部 *ALI‐*, 创建新的系列 aliu, alio, alia, alies, alie, aliam, alial, aliel, aliom*.。一些人甚至加以实践, 特别使用 aliel 和 alies 这两个词。

在正式世界语中, ALI 是普通词根, 通过普通词尾从它构词。

  • alia = 不同的, 别的
  • alio = 别的事物
  • alie = 否则, 以别种方式
  • alii = 成为别的, 有差别 (很少使用)

启用新的表解词恐会给世界语带来剧烈的变化。以下仅仅是若干例子:

规范的 alie 一词最常见的意思是 “否则, 不然的话”, 但是它也可以是 “以别的方式” 的意思。然而, 表解词 alie 却可能是 “在别处” 的意思。于是, 诸如 Ni devas alie agi [我们必须另外行动] 这样的正常句子, 就会完全改变其意思。

Alia 在规范的世界语中不是表解词 ,而是普通形容词, 其意思是 “另一种的, 另外” 或 “另 一人, 另一物”。新的表解词 alia 仅仅会是 “另一种的” 意思。如果存在 ALI 首表解词的话, 那么就应该不再说诸如 la alia ĉambro estas pli granda [另一间房间更大] 这样的句子, 而要说 la aliu ĉambro estas pli granda。同样应该说 ili amas unu la aliun, 而不说 ili amas unu la alian [他们互爱]。

人们常常构造出如 de alia speco → alispeca 的合成词。但是, 使用 ALI 首表解词的人可能必须改说成 aliuspeca, 因为不可能去除表解词的尾部。请与 de tiu speco → tiuspeca (不是: tispeca) 作比较。

尚无人以连贯的方式实践过完整的 ALI 首表解词系列. 只有不假思索地, 违背逻辑地使用 aliel 和 alies, 以及偶然使用 aliu。一些人部分使用经典的世界语, 部分使用经过改革的方言. 例如, 当他们说 alie 或 alia 时, 人们不得而知, 是按基础世界语去理解呢, 还是按新方言去理解. 然而幸运的是, 绝大多数人尚在按照规则, 符合逻辑地使用世界语.

所以, 应该只用业已存在的表解词, 并且依据基础世界语的规则通过普通词根来表达其他事物:

应该避免的改革 正式的世界语
aliu alia
alia alia, alispeca, alieca
alies de alia (persono), aliula
alie aliloke
alien aliloken
aliam alifoje, aliokaze
alial alikaŭze
aliel alimaniere, alie
aliom alikvante

注: 有人提议 aliio, aliiu, aliia, aliie, aliiel 等 “折衷” 形式 (即词根 ALI 与 I 首表解词连用的合成词)。此类词确实是规则的, 但是很遗憾, 它们在实际使用中是完全不适用的。要听出aliie 和 alie之间, aliia 和 alia 之间等的区别绝非易事。多词规则地合成是不够的, 它们也必须在实际交流中起作用。

回到上端