قیدها نشاندهنده روش، زمان، مکان، مقدار و غیره میباشند. نشانه قید در اسپرانتو پایانهی E است:
- rapide = به روشی تند و سریع، با سرعت
- bele = به گونهای زیبا، با زیبایی
- urbe = در شهر(ها)
- hejme = در منازل شخصی
- tage = در روز(ها)
- matene = در صبح(ها)
- lunde = در دوشنبهها (مشخص)، در هر دوشنبه
- normale = به روشی معمولی و عادی، در اتفاقات عرف و روزمره
- multe = به مقدار زیاد
- alveninte = پس از رسیدن
در قیدهای مکانی مفعول با پایانهی N برای نشاندادن جهت مورد استفاده قرار میگیرد: urben"al la urbo(j)", (به سوی شهر(ها)) hejmenبه اشخاص مشخص)" (به خانه(های) مشخص). اما هیچگاه قید جمع نمیشود و پایانهی J نمیگیرد.
برای مقایسه از قید به همراه واژکهای pli (تر) و plej (ترین) استفاده میشود.
کاربرد قیدها
قید میتواند به عنوان متمم فعل استفاده شود:
-
Ili manĝas rapide. - آنها به سرعت میخورند.
Rapide به سرعت متمم manĝas میخورد, است و طریقه خوردن را نشان میدهد.
-
Urbe troviĝas multaj restoracioj. - در یک شهر رستورانهای زیادی پیدا میشود.
Urbe (در یک شهر) به عنوان قید فعل troviĝas (پیدا میشود) را تعریف میکند و نشاندهنده مکان پیدا شدن است.
متمم قید میتواند به تمام جمله نیز ارتباط پیدا کند:
-
Kompreneble mi iros. - مسلما خواهم رفت.
Kompreneble (مسلما) به تمام جمله ارتباط دارد. روش رفتن را نشان نمیدهد، بلکه این واقعیت را توضیح میدهد که، من خواهم رفت. و این واقعیت کلی قابل درک میباشد.
قید میتواند یک صفت، قیدی دیگر، و قید ثابت را نیز تعریف کند:
- Ĝi estas sufiĉe granda. - آن به قدر کافی بزرگ است.
- Li manĝas terure multe. - او بهطور وحشتناکی زیاد میخورد.
- Ili revenos treege baldaŭ. - آنها خیلی زود برخواهند گشت.
قید همچنین مصدر یا جمله متمم را تعریف میکند:
-
Estas amuze labori. - کارکردن تفریح است (سرگرمکننده است).
Amuze تفریحی واژهی labori کارکردن را توصیف میکند، توضیح میدهد.
- Multe maĉi estas necese por bona digesto. - زیاد جویدن برای هضم خوب ضرورت دارد.
قیدها و صفتها خیلی به هم شبیه هستند. موضوعی را که میخواهیم توصیف کنیم، تعیین میکند که از قید استفاده کنیم یا از صفت.
قیدهای مقداری بهمانند اسم نیز نقش ایفا میکنند و معنای اسمی پیدا میکنند: Tie loĝas multe (= multo) da stranguloj.
قیدهای ثابت
بعضی از واژکها در اسپرانتو میتوانند مثل قید در جمله عمل کنند، اما نشانه E را در انتهای خود ندارند. اینگونه واژکها را در اسپرانتو همبستگی نما با پایانه E, EL, OM, AM و AL ، واژکهاpli و plej, واژکne، واژکهای ĉi, for, ankoraŭ, baldaŭ, hodiaŭ, hieraŭ, morgaŭ, jam, ĵus, nun, plu, tuj, ajn, almenaŭ, ankaŭ, apenaŭ, des, do, eĉ, ja, jen, jes, ju, kvazaŭ, mem, nur, preskaŭ, tamen, tre و tro میگوییم. واژکهای قیدگونه اساسا قید هستند، لیکن در این بخش دستوری آنها قیدهای ثابت نامیده میشوند تا بطور واضح از آن دسته قیدهایی که دارای پایانه E هستند تشخسص داده شوند.